Así non

A idea levaba tempo dándome voltas. Puxen, hai dúas semanas, este titulo encabezando un documento de texto. O resto en branco. Ata que chegou o Tempos de novembro. Alí estaba, encabezando o artigo do Antón Bahamonde. Decidín mantelo por coincidir co primeiro anaco do artigo. O Antón sempre foi un pesimista, isto é, un racionalista, un gran pensador; pola contra eu sempre fun un voluntarista, ou, como di el, un deses cándidos e inexpertos que caen en “enganos de libro”. Levamos moitos anos discrepando amigablemente e botando unhas risadas cando, infortunadamente poucas veces, coincidimos nalgún acto ou polas rúas viguesas. Discrepo en cualificar de “frustrante” o papel do nacionalismo nas últimas décadas, eu deixaríao nos últimos anos, pero coincido en que “como sempre, non perdemos a oportunidade de desaproveitar a oportunidade”.

O mellor sería esperar e ver... pero a un, agardo, os anos e non ter “mochila” coa que cargar deberíanlle permitir poder dicir algunhas cousas. Probablemente debería estar calado, sería o prudente, pero teño a sensación de estar ante un deses momentos aos que se refire Fernando Pérez-Barreiro no seu excelente libro de memorias¹, ás veces sorprendente, cando di: “A historia non será irreversible, pero hai un prezo que pagar polas oportunidades que se deixaron perder e o tempo que se deixou de empregar debidamente”. Pois iso, para min, que imos ter que pagar un prezo por non arriscarnos, por temor ante a oportunidade incerta, por xenreiras de barallocas e por ter moita xente seguidora de “House of Cards”. Claro que os que imos ter que pagar un prezo somos os que nos reclamamos da nación, da nación cidadá dos galegos e das galegas. Aos outros, e outras, impórtalles un pito.

Hai uns días, en dous xornais dixitais distintos, publicáronse senllos artigos que na miña opinión expresan posicións tan distantes que temo nos afasten durante tempo. O primeiro, “unha análise concreta da situación concreta” como ás que nos ten acostumado o rigor de F. Rodríguez

http://www.sermosgaliza.gal/opinion/francisco-rodriguez/catecismo-incautos/20151127133822042763.html; o segundo, un exercicio literario de A. Dobao.http://praza.gal/opinion/2970/suxeito-galego-de-ruptura-unidade-e-as-eleccions-xerais/.

O primeiro, á parte do infeliz título de “Catecismo para incautos”, advírtenos do bipartidismo corrixido posto en marcha polos poderes mediático-económicos para manter a unidade de España, a Europa dos mercadores e o control da “guerra perpetua” por parte da OTAN, pero non nos orienta sobre como colarnos polas regañas do réxime, de como acumular forzas, de como avanzar...; o segundo preocúpase dunha tartufa disputa pola “hexemonía” interna no espazo tradicional nacionalista, aínda que el non se considere tal, como tampouco que teñamos que ser “apocalípticos” pois aínda que “Galicia atravesa unha crise dobre”, a das clases populares e a de ser “periferia da periferia” (suponse que periferia da España periférica), “a súa existencia non periga”. Mentres algúns, quizais birollos, ollemos, unhas cantas décadas máis, unhas Cortes cunha cativeira vociña, alá, no poleiro; cando poderíamos ter un Grupo Parlamentario propio, ben amplo e nutrido; pero ca, a unidade non era o “reagrupamento nacionalista”, certo, pero non pode haber unidade sen contar cunha organización política presente en todo o país e conformada por persoas que, unhas veces con acerto e outra errando coma mulas, partíronse a cara en defensa dos intereses populares e os dereitos da nación.

   

Ámbolos dous preocúpanse de poñer a venda antes da ferida; o primeiro “por se servir para alertar incautos”; o segundo pedindo “abstéñanse profetas do fracaso”.

Despois disto temos que regresar desgraciadamente ao Antón de Vilalba: “as reviravoltas dos dous últimos meses, foron unha diversión que enzoufou aínda máis o ambiente e complicará aínda máis o futuro”; coa puntualización de que para moitas persoas non foi un “divertimento” senón a frustración dun sincero desexo.

Sobre o proceso da candidatura. Nos respectivos extremos das dúas bandas había quen non a quería, pero sabían que a palabra “unidade” era a consigna agardada. Uns tiñan creto, despois de AGE, a pesar da súa desfeita, e das chamadas Mareas; outros tiñan que facerse cribles. A metodoloxía converteuse na arma arreboladiza. Os que tiñan creto perdérono desprezando as “metodoloxías” para asegurar o acordo a tres e os outros cumpríronas, con aparente escrúpulo, co fin de aglutinar as súas forzas e a aquelas persoas que no proceso se foron decantando por unha candidatura galega. Quen se impuxo e a impediu foron os “aparatos” dunha e doutra banda e, en ambas, pasoulle o que ao Papa Francisco que foi quen de abrir a igrexa ás mulleres, aos gais e aos divorciados pero encallou coas finanzas.

Nin o BNG inmóbil, nin o lampedusiano, teñen máis percorrido que o de contemplar o seu fulgurante devalar cara á irrelevancia política ante o novo marco do bipartidismo corrixido que, tamén en Galicia, veu para quedar, cando menos unha longa tempada. Un BNG ao que lle limitaron a mantenta a súa capacidade para congregar cidadanía, baixo a pauliña do frontismo e a teima de agochar a esquerda democrática; un BNG, e por extensión o nacionalismo, ensarillado en si mesmo, dando voltas arredor de si como o can na procura do rabo. E que cando quixo acordar era tarde de máis e tivo que apandar cos desplantes.

Ora ben, tampouco Anova ten un futuro resplandecente. Do seu papel fulcral no éxito de AGE pasou a actriz de reparto en En Marea. Non foi quen de configurarse como alternativa organizativa do nacionalismo e andou atoutiñando, xogando en curto, ben é certo que en circunstanciais político-sociais ben inestables. De cualificar a Podemos como “incógnita” pasou a consideralo “imprescindible”. Tivo o valor de romper coa inercia e saír do porto pero a chalana terá, xa non se trata só de escapar das rochas, que decidir o rumbo: ou diluír o seu carácter de Irmandade Nacionalista no previsible éxito de Podemos ou reafirmarse en que o federalismo de inspiración liberal-progresista ou de esquerdas, pode ser un aliado, mesmo necesario, pero non irá nunca máis alá de ser un conto de fadas, unha lenda fantástica para engaiolar as periferias nacionais.

Oxalá os corruptos, e os aprendices, os que recortaron os dereitos sanitarios e educativos, os defensores do capitalismo salvaxe e os herdeiros da transición do franquismo sexan derrotados nas urnas o próximo día 20. Pero o nacionalismo galego, a esquerda en Galicia, ten unha materia pendente. Non albergo esperanza en que ningunha das dúas forzas estea, non por non querer, senón por non poder, en disposición de superala. Algo novo terá que nacer para asaltar democraticamente San Caetano.

Pérez-Barreiro Nolla, F.: Amada liberdade, Xerais, 2012