A árbore que acollía*

    

Campaña a prol dos topónimos. BNG, Vigo, 1984

Nin Paco, nin Francisco, para nós era “O Carballo”. Con quen sempre podías contar: para presidir a Cultural ou Promocións Culturais, para un ciclo de conferencias de historia ou botar un mitin, para a conversa privada ou para que nos representase como colectivo...

      Coñecino ao pouco eu chegar a Vigo, en 1981. Ambos profesores na vella FP dunha materia chamada Formación Humanística, un interesante remexido de cousas. O nacionalismo galego sufría unha crise profunda; por erradas decisións políticas e pola fragmentación cainita. En Vigo a desfeita era total. Daquela naceu o BNG. Formamos parte dos primeiros consellos nacionais ata a asemblea crucial do Carballiño. Alí deixámolo. Compartimos longas e pesadas viaxes a Compostela, aínda non se rematara a navallada, que “O Carballo” convertía en magnificas sesións de debate sobre o divino e o humano, como a el lle gustaba. Mente analítica, sintética, conceptual, brillante, contundente, provocadora...

      Lembro unha noite de regreso de Compostela; paramos en Caldas a estirar as pernas e tomar un café. Entramos nun bar no que unha ringleira de homes ancorados na barra miraban un Madrid-Barça. Entrou e dixo: Visca o Barça. Aquela ringleira virouse como se fose un só home e unhas olladas entre sorprendidas e rabiosas atravesáronnos. “O Carballo” botou unha espontánea gargallada. Así era o crente, cristián e paúl que quixo que o incinerasen, a súa última provocación.

      No ciclo anual (2006-07) de Tertulias do Instituto de Estudos Miñoranos tiven o pracer de convidalo. Funo buscar a Marín, pasamos longas horas de conversas. Ao día seguinte achegueino á residencia dos paúles e prolongamos a conversa. No camiño, antes de chegar a Marín, meteu a man no peto, deume uns folios mecanoescritos e díxome: por se os queredes publicar na vosa revista. O texto do Carballo non era moi acaído para unha revista de estudos locais.

      Algúns días despois de saber, a través de Xan Carballa, da súa morte, andei a remexer nos seus libros e no medio das súas magnificas conversas con Xan e Santiago Prol rexurdiron os folios que me entregara aquela mañá do sábado 13 de xaneiro de 2007. Aquí na revista dos historiadores galegos fican públicos.

      Como cando o coñecín, hai trinta é cinco anos, a expresión política da nación cidadá sofre unha profunda crise, por erradas decisións políticas e a fragmentación cainita. Cómpre o tino e sabedoría de varios Carballos.

* Este texto explicativo serve de presentación do artigo “Historia e fe cristiá” de Francisco Carballo recollido en Murguía. Revista Galega de Historia, nº32, xullo-decembro 2015. Neste mesmo blog recollese un texto sobre Francisco Carballo de marzo de 2015