 |
| Berserkir do xedrez da illa de Lewis. Foto: Nachosan, Wikimedia |
O
primeiro dos relatos casarianos recollidos en Os escuros soños de Clío leva por título “Dous normandos”. Ambos
participaron na batalla de Cervo, a mediados do século X, cando unha das
invasións normandas, segundo descubriu o autor
no libro de B. Wrigth, Viking
culture, que atopou na Biblioteca Nacional de Copenhague. Este mangado de
relatos de Carlos Casares, publicados en edicións do Cerne en 1979, teñen unha
forte pegada borgiana e xa que logo un gusto polo calote, pola trampa culta,
pola invención ilustrada da que tanto gustaba o cego arxentino.
No
relato, un “berseker” chamado Torbjorn é unha mala besta sanguenta e enorme que
mesmo, despois de derrotados polos veciños axudados por San Gonzalo, cando
trataron de rabenarlle o pescozo, víronse nelas para conseguilo, e despois de
morto andou, durante anos, a causar canta desfeita puido, ata ser rexeitado
polos colegas da Santa Compaña que non querían saber nada del. Tan malo era que
lle permitiu Deus unha segunda morte.
Pola
contra, o seu veciño e compañeiro
invasor Orm procuraba facerlle sangue lixeira aos inimigos, que eran os nosos.
Cando lle cortaron o pescozo deixou facer sen esbardallar. Unha vez morto
dedicábase a facer o ben, coidar o gando, avisar de choivas e xeadas... Ao
final o Deus Misericordioso concedeulle unha segunda vida entre a néboa do
Norte para desgusto dos veciños de Cervo que ficaron sen a súa axuda.
“Ad
Furore Normandorum, liberanos, Domine”. A frase escoitábase en todas e cada
unha das igrexas, e outros lugares de maxia, da Galicia do primeiro medievo.
Entre os “muslims” do sur e as incursións nórdicas, os rezos semellaban ben necesarios.
A oración precedíase con outra xaculatoria: “Peste, fame et bello, liberanos,
Domine”. Supoño que unha boa persoa como Orm non debeu de existir máis que na
imaxinación xenerosa de Casares.
Os
homes do norte e os seus barcos lostregantes sementaron o terror polas nosas
costas nos séculos previos ao ano mil. Son ben escasas as informacións
concretas daquela Gallaecia ameaza polas “razzias” dos norteafricanos que
dominaban o centro e sur peninsular e os ataques dos chamados viquingos dende o
mar, que gorentaban, uns e outros, o espolio da Terra de Xacobe como lle
chamaban os do norte dende que en tempos de Afonso II, ou quizais por decisión súa,
se producira a “inventio” do corpo santo e, en especial, dende que Afonso III
mandou erguer o templo máis grande da cristiandade.
Veño
de aprender o que eran os “bersekir” (plural de “berserkr”), uns terribles guerreiros
que pelexaban medios nus, envolvidos en peles de lobo ou de oso e que antes de
atacar armaban un balbordo aterrador mentres espetaban os dentes nos escudos.
No combate eran tan bestas como o Torbjorn de Casares, inspirados, iso si, polo
“estado de transo inducido polo consumo dalgún tipo de setas alucinóxenas ou
polo propio condicionamento mental ao que se sometían”; recollo do meu
informante Pablo Culebras.
Culebras
é un apaixonado do mundo viquingo, un deseñador gráfico de longa traxectoria,
formado na Complutense; un investigador rigoroso do mundo nórdico e galego de arredor do ano mil e un afeccionado ao xadrez.
Desa equilibrada mestura xurdiu o seu xogo de xadrez no que as pezas brancas
son galegas, as negras normandas e o taboleiro un pergameo de textura agradable
e tan dúctil que fica adherido a calquera superficie.
Pero non
teñan reparo, non se trata dunha “fricada” momentánea, nin moito menos. O xogo
vai acompañado dunha especie de “making of”, un libro primorosamente editado no
que o autor fornécenos non só dos seus moitos saberes acerca do traballo de
deseño gráfico, senón tamén unha escolla de información histórica, de
contextualización temporal, elaboración de mapas con hipotéticas rutas, puntos de batallas, lugares de asentamento,
etc.
Das
páxinas do libro emerxe a Gallaecia de San Rosendo e Sisnando, das Torres Oneste, de Santiago, do
dux Rodrigo e do dux Gonzalo... e enfronte xorden Gunderedo, Ulf, Brunilda e
Odin, Bjorn e Hastein...
E
segan sen ter reparo,non se trata do consabido retrouso nostálxico ao pasado;
senón da procura na nosa historia de materiais atractivos, como na de calquera
outro pobo, que proxectados nos novos medios de comunicación audiovisual permitan a mestura acaída entre contemporaneidade e conciencia propia: “mil
anos despois da chegada do temible Olaf, a sociedade galega afronta outros
retos para a súa supervivencia, empezando pola cuestión da súa propia
continuidade demográfica e cultural”.
Por
certo, o libro de Pablo Culebras titúlase Xaque
a Jakobusland. Podedes ollalo e mercalo, tamén o xogo de xadrez, na web do
proxecto iagosland.
Sábado,
24 de febreiro de 2018
Ningún comentario:
Publicar un comentario