María de Marcelo

É como ter unha dobre vida. Por fin souben por que nacín nun día, pero no meu carné pon outro. Afixérame á escisión esquizoide. Entre amigos e familia nacín o 18 de setembro; ante os tersos papeis oficiais vin ao mundo o 22. Son, pois, burocraticamente catro días máis novo. O mesmo lle pasa a miña nai, pasado mañá cumpre 89 anos; oficialmente non o fará ata o 27 deste mes. Para sabelo tivemos que ir mirar ao cartón, en por se un caso, que non estaba moi segura.

Explicoume as razóns que trouleaban pola súa fresca memoria. Seica, os do xulgado de Lalín tiñan moi malas pulgas e multaban os que tardaban en rexistrar os cativos e nomeadamente os que non o facían. Así que xa era costume da casa, da parroquia e de moitas outras, mentir cando se ía ao xulgado. Ás veces tardábase en poder inscribir o nacido por mor do traballo, das malas comunicacións ou por agardar para aproveitar o día de feira. Ben se sabía que a marxe era estreita, podías tardar un mes en ir ao rexistro, pero tiñas que dicir que nacera un día ou dous antes.

Os funcionarios debían ser daqueles que nin erguían os ollos dos papeis para mirar os incultos aldeáns, pendentes só de cando podían dicir aquilo de “vuelva usted mañana” . Non era por nada, só por facerlles a puñeta aos paisanos e despois rir na de Mouriño. Mais tamén debían ser uns perversos maleducados, segundo se entende do que lle pasou a María de Marcelo.

Era do tempo de miña nai. Ficou preñada moi nova; debía ter vinte anos, estaba solteira por problemas co casorio. Foron inscribir a  cativa ao rexistro. María ía co pai da nena, que despois foi o seu home co que tivo unha abondosa prole. Precisaban unha testemuña. Cando subían pola rúa Principal atoparon o  meu tío-avó Nilo. Contáronlle o caso e pedíronlle axuda. A iso que hoxe nin considerariamos favor, na altura, sobre 1949, non se prestaba calquera. O meu tío-avó agarrou os rapaces do brazo e foise con eles ao rexistro.

Explicáronlle ao engravatado chupatintas ao que viñan. Torceu o morro, molesto. Apañou uns papeis, cubriunos mentres agardaban en sepulcral silencio. Pasoullos a María xunto co tinteiro e unha pluma. Entre que María non dominaba moito as letras, a prumiña estaba esgallada, o espazo estatal atemorizador e a cara de porco co pelo engomado mirando para ela, a moza non daba co tempero para escribir as cinco letras do seu nome, as poucas máis do apelido e facer o reviragancho aliviador logo de rematar a faena. No medio do labor, emitiu un suspiro agoniado e unha exclamación exculpadora: É que me poño nerviosa! Si, pero para facelo, non te puxeches nerviosa, eh! retrucoulle o dexenerado. María entre bagoas de silencio rematou de escribir entre os ollos apesarados do seu amor e de meu  tío-avó Nilo. Este convidounos a un café con leite na de Mouriño mentres agardaban polo coche de liña.

Meu tío-avó cando se enrabiaba co mal funcionamento da administración dos papeis personificado nos “paxaros escribidores”, así lles chamaba aos chupatintas, sempre contaba o caso de María de Marcelo e remataba co de Antonio de Casemiro.

Antonio, contaba, tamén tivo unha manchea de fillos, case todos homes, que lle ían nacendo un ano tras outro, ata unha ducia, aínda que polo medio houbo algunha muller. Dende o primeiro decidiu rexistralos cun ano de atraso. A razón, a protección da prole, así, dicía, ían á  mili cos 21 anos cumpridos e coidábanse mellor.

Xoves, 15 de febreiro de 2018