O
drama respondía á idea literaria de Zweig de non tomar partido polos heroes e
ver a traxedia entre os derrotados. A Tersites, guerreiro en Troia, de segundo
nivel, descríbeo Homero como o máis feo
dos aqueos, trenco, cos ombros cara a dentro, peludo, de cabeza apirolada,
vulgar, ridículo e impertinente ata o punto de chamarlle polo seu nome a
Agamenón, cobizoso e envexoso, ou mesmo de ser quen de propoñerlle aos aqueos
deixar a guerra e regresar á casa. Moitos leron o seu rol como o dun opositor.
Zweig contrapono, como discreto adversario, ao heroico Aquiles.
Non
contaba o noso autor, en eterna dúbida, con que aquela primeira obra teatral
fose ter gran acollida. Era novo, 25 anos, pero xa tiña publicados dous libros de poesía
e algunhas novelas breve. Ante a súa sorpresa recibiu unha cata do director do
teatro estatal de Prusia, Ludwig Barnay, comunicándolle que gustara moito do
seu drama e que nel atopaba un papel, o de Aquiles, moi aquelado para a grande
estrela do teatro prusiano, Adalbert Matkovski, un actor de “paixão arrebatadora”, di
Zweig. Comezaron os ensaios; as novas que lle chegaban do seus amigos era que
Matkovski estaba xenial como o viril Aquiles; xa tiña a reserva feita para a
viaxe para a estrea en Berlín cando recibe un telegrama no que lle comunican o
adiamento da mesma por mor dunha doenza do actor. Matinou que ben podería ser
unha desculpa, moi empregada no teatro, para suspender a representación. Mais,
infortunadamente, pasados sete días o xornais anunciaron o falecemento de
Matkovski. Asunto fechado. Só lle ficaba o consolo de que os seus versos foron
os últimos ditos polo gran actor.
Houbo
intentos doutros teatros mais desbotounos
ata que, nova sorpresa, chegoulle a través dun amigo que o gran actor vienés, Josef
Kainz, á altura do prusiano falecido, ambos moi por riba de todos os demais,
pretendía representar a obra, pero el escollía o papel de Tersites. A idea
entusiasmou a Zweig que imaxinaba o seu texto dito co seu dominio da palabra e
a capacidade declamatoria de Kainz, mais non prosperou porque o novo director
do teatro vienés, que viña de Berlín, era máis partidario do realismo.
O
grande actor vienés convidouno a súa casa, pediulle desculpas e por riba pediulle
unha peza curta, nun acto, para pechar unha representación que andaba a
preparar xunto con outras dúas pezas tamén nun só acto. O mitómano Zweig púxose
a escribir, pensando no actor, unha
composición con dous extensos monólogos lírico-dramáticos que intitulou O comediante metamorfoseado (Der
verwandele Komödiant). Presentoullas a Kainz quen se amosou entusiasmado.
Pediulle que corrixise a obra e nun mes, cando regresase de Alemaña, comezarían
os ensaios. O actor deixara todo en marcha, o director e o o cadro de actores puxéronse
a traballar na agarda de Kainz. Parecía
que todo ía ben e que Zweig vería a súa pequena obra representada no
Burgtheater vienés.
Soubo
pola prensa do regreso de Kainz. Agardou dous días; ao terceiro achegouse ata o
seu hotel. O porteiro informouno de que o levaran pola mañá cedo ao sanatorio.
Kainz regresara grave; ao día seguinte operárono de cancro. Houbo unha breve
recuperación, tamén da ilusión da estrea, pero ás poucas semanas Viena choraba o
seu grande actor.
Escribe
Zweig: “Que os dois maiores atores
alemães tivessem morrido depois de terem sido os últimos a ensaiar os meus
versos tornou-me –não me envergonho de confessá-lo- supersticioso”.
Tardou
tempo en volver a escribir teatro. O novo director do Teatro da Cidade de Viena,
Alfred Baron Berger, aceptou de inmediato o seu texto. Zweig repasou a lista de
actores escollidos e suspirou aliviado ao observar que no medio deles non
estaba ningunha das grandes estrelas que puideran facer que o destino se virase
de novo. Mais el matinara nos actores e non no director do Burgtheater que reservara
para si mesmo a dirección de A casa á
beira do mar (Das Haus am Meer). Quince días antes do comezo dos ensaios
morreu. A maldición sobre as súas obras dramáticas continuaba.
Anos
despois da Gran Guerra, cando xa se tiñan representado dúas das súas obras,
rematou O cordeiro do pobre (Das Lamm
des Armen). De seguido recibiu un telegrama do seu amigo o grande actor austríaco
(o sucesor de Kainz, segundo Zweig) de orixe albanesa-italiana Alexander Moissi
pedíndolle que lle reservase o papel principal na estrea. Deulle voltas e máis
voltas na procura de pretexto para rexeitar a súa oferta sen desvelarlle o
verdadeiro motivo. Así o fixo.
Mais
di Zweig “posso ser suspeito a estar
contando uma história de fantasmas”. Catro anos despois, recibiu un
telegrama de Moissi solicitándolle un encontro. Concertárono en Zürich. O actor
traíalle un gran pedido. Pirandello concedéralle a extraordinaria honra de
escribir un texto para el e ademais confiarlle a estrea da súa nova obra, non
só en Italia, senón tamén a nivel mundial,
en Viena e en alemán, mais o autor italiano a quen lle viñan de conceder
o Nobel estaba moi preocupado porque a tradución ao alemán non perdese a
cadencia e o ritmo. O actor transmitíalle o encargo de verter Non si sà come á lingua tedesca. Non se
podía negar.
Xa
estaba todo decidido. A obra ía estrearse a nivel internacional, en Viena, en
alemán, na versión de Zweig. Pirandello confirmara a súa presenza, falábase
tamén de que estaría Mussolini, na altura protector de Austria, e o chanceler Kurt Schuschnigg.
Zweig
coñece pola prensa que Moissi regresara de Suíza cunha gripe grave. Vaino
visitar ao hotel mentres rememora a Josef Kainz. Xa non lle deixaron velo. Dous
días despois na vez de no ensaio Moissi estaba no cadaleito.
Sábado 3 de xuño de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario