O tal Schmitt

Pablo Iglesias amosa un exemplar de Teoría del partisano de Carl Schmitt

En varias entrevistas Casares afirmara que precisaba momentos, circunstancias, feitos, persoas que dalgunha forma coñecera para construír os seus relatos. Hai uns días comentamos o que nos dixera en referencia a Deus sentado nun sillón azul (Galaxia, 1996) e prometiamos volver sobre o personaxe inspirador, Carl Schmitt, a quen Casares tratara, aínda que pouco, e lle caía moi antipático.

Unha amiga pregúntanos como coñecía Casares o xurista alemán. Pois por dúas sinxelas razóns. Primeira porque o Kronjurits do III Reich, tras saír “ben parado” do xuízo de Nuremberg, reconverteuse en lexitimador-apoloxeta do  franquismo e, en segundo lugar, porque a súa filla Ánima Schmitt casara cun profesor compostelán de Historia do Dereito, Alfonso Otero Varela, entre os universitarios da altura coñecido como Margarito. Tras os xuízos anti-nazis Schmitt foi expulsado da universidade e durante os anos cincuenta a presenza do xurista nas terras de A Maía foi constante ata o punto de que a versión en español das súas memorias da catividade (entre 1945-1947) Ex captivitate salus publicouse na libraría-editora compostelá Porto, en 1960, traducida pola súa filla e cun prólogo do propio autor asinado en Casalonga, á  beira de Compostela, en 1958.

Será en Santiago onde entrará  en contacto co tamén xurista, na altura catedrático na universidade compostelá, Álvaro D´Ors, un carlista tradicionalista sobre o que exercerá unha forte influencia. Máis será Manuel Fraga, director na altura do Instituto de Estudos Políticos,  quen lle argallou a célebre conferencia tras o recoñecemento como membro de honra do amentado instituto, pronunciada na sede central madrileña do partido único “Movimiento Nacional” o 21 de marzo de 1962, e que Manolo Rivas re-novela no capitulo “Unha festa sagrada”, en Os libros arden mal (Xerais, 2006).

O 13 de xullo de 1934 Hitler, nun discurso radiado, xustificaba a matanza (sobre cen persoas) e a máis de mil detencións na chamada “Noite dos coitelo longos” dicindo: “Nesa hora eu era o responsábel da sorte da nación alemá, así que me convertín no xuíz supremo do pobo alemán”. Estaba a aplicar a teoría do Kronjurist Schmitt, do “decisionismo”, do exercicio da soberanía como a capacidade de decidir no estado de excepción, da competencia de suspender a constitución en caso de emerxencia, de conculcar as leis para salvar o ben común, de exercer a ditadura para librarnos do perigo, da ameaza, do caos.

Schmitt foi “xurista oficial” entre 1933 e 1936, xusto cando Hitler distinguiu, en aplicación das ideas schmittianas, quen era “amigo” e quen “inimigo” e converteu a inimizade no centro da acción política, da loita, da polémica, que exclúe toda caste de colaboración, de debate, de critica e de acordo, porque a guerra é a única verdade incontrovertíbel da realidade social.  Hitler non só eliminou os seus contrincantes dentro do Partido Nazi, entre outros a Rohm  o líder das SA, senón que aproveitou para desfacerse dos conservadores que lle deran o seu apoio como chanceler.

Escribiu Zweig no seu O mundo de ontem: “Hitler que, em si, era um pouco avesso as ideias alheias, possuía no entanto, desde o início, o instinto de se apropriar de tudo o que poderia vir a ser útil aos seus objetivos pessoais” e engadía “A técnica utilizada pelo nacional-socialismo foi sempre a de conferir um fundamento ideológico e pseudomoral aos seus instintos claramente egoístas de poder”.

Na súa etapa compostelá Schmitt substituíra o caos da república de Weimar polo caos da II República e a orde imposta por Hitler pola acción salvadora de Franco, que aínda que máis humilde sobrevivía.

    Este era o tal Schmitt. Para Casares, un ser inhumano que non podía ver reflectido en Risco.

Por certo tamén, previa peneira de Chantal Mouffe, algúns ditos da esquerda ándanse a propagar, mesmo portando os seus libros nun Congreso dos Deputados que aínda, por fortuna,  non é o Reichtang de 1934. Tamén no parlamentiño do Hórreo, o presidente Feijoo recorre, con reiteración, a afirmar que o acto político por excelencia é a decisión. Lonxe quedan conceptos como convenio, concertación, lei, control do executivo, predominio do lexislativo...

Luns, 5 de xuño de 2017