mércores, marzo 15, 2017

Unha historia de vida sindical

Na presentación en Libraida, Gondomar
Na realidade foron corenta e un anos e medio pero para que cadrase ben púxolle 1964-2004. Corenta e un anos de vida de Anxo González Ferreira nunha fábrica que non cita polo seu nome pero que todos sabemos cal é. Unha empresa que pretendeu e, ao mellor ata o logrou, deixar a democracia na porta, imitando o modelo proxenitor procedente da Galia.

Ferreira, así o coñece o mundo sindical vigués e galego, ofrécenos no seu libro A fábrica. Corenta anos de acción sindical (1964-2004) (Landoa, 2016) o zume da súa vida e da súa conciencia de clase “en si” e “para si”, ao tempo que un traballo de recollida de documentos con vontade analítica desas catro décadas de acción sindical na fábrica do noso país que mellor responde á concepción clásica do capitalismo industrial.

Na súa análise Ferreira temporaliza as catro décadas en catro fases. A primeira, que fai durar ata 1972, denomínaa “paternalista”, tanto porque esa era a concepción das relacións laborais no franquismo como por ser esa a actitude dunha dirección accesible aos traballadores e cunha certa racionalidade profesional. Á  segunda fase chámalle de “ascensos a bodegón” determinada tanto polos acontecementos de 1972, dos que falaremos máis adiante, como polo incremento do cadro de persoal e o comezo dun deterioro da vida laboral alterada pola institucionalización do pago de merendas a encargados ou xefes a cambio de melloras no posto de traballo, cambios de quenda ou contratar os fillos.


A terceira etapa foi a máis conflitiva e prolongouse durante toda a década dos oitenta. Nela a dirección fixouse como obxectivo construír un sindicato ao seu servizo e para ese fin todo lle valía, dende a represión pura e simple ata a humillación, a destrución da vida persoal e familiar ou a compra de vontades para que a sensación de traizón debilitase as posicións de clase.

No enceto dos noventa iníciase, segundo o autor, unha nova fase na que as necesidades do mercado obrigaron a  dirección a reformular a estratexia para lograr unha maior colaboración dos traballadores e reducir a confrontación, iso si, sen abandonar o proxecto dun sindicato de empresa hexemónico.

Nunha apertada síntese o autor resume eses corenta anos: “As relacións laborais non se desenvolveron dentro do ambiente habitual, motivado, ao meu xuízo, por dúas circunstancias, principalmente: a incapacidade da Dirección para pechar totalmente as feridas de 1972, tal e como fixeron o resto das empresas, por unha banda, e pola outra, a implantación do sindicato patronal, coa súa estela de represión e discriminación. O primeiro imposibilitou unha relación normal entre a Dirección e os sindicatos de clase; co segundo, afondouse definitivamente nesta falta de sintonía. A feroz loita diaria, necesaria para defendérmonos de todas as asfixiantes arbitrariedades, facíana inviable.”(p.338).

Como vemos, para o autor a folga do mes de setembro de 1972 condicionou a evolución posterior das relacións laborais dentro de Citröen. Na altura había un ambiente de mobilización ao redor da reivindicación da xornada de 44h o que permitía a libranza dos sábados pola tarde. A convocatoria de folga promoveuna CC OO en función da decisión do Partido Comunista de demostrar a súa fortaleza. Sería a actuación da dirección ao despedir cinco traballadores e abrirlle expediente a outros catro o que provocaría a solidariedade obreira que foi respondida por unha brutal represión policial: “A ditadura franquista non podía consentir que alguén, á  marxe do seu sindicato, puidese levar a cabo acción de calquera índole, que supuxese vulnerar a legalidade vixente. Os encargados desta misión eran a policía político-social, axudados por toda unha rede de “chivatos”. Polas súas mans pasaron todos os detidos; as súas mans foron as que os torturaron salvaxemente para que cantasen. Querían saber que organización estaba detrás do movemento folguista, e quen eran os dirixentes. E aquí hai que lembrar todos estes compañeiros: Manolo Pérez, Isidro, Bacariza, Lores, Camilo Nogueira, Manolo Lima, Lamela...., entre outros. Todos eles comprobaron nas súas carnes como existían persoas capaces de degradarse de tal maneira que se convertían en verdadeiros animais. Funcionaron coas técnicas que utilizaban, e utilizan, todos os réximes ditatoriais.” (p.29)

A  cidade estivo en práctico “estado de sitio”. Cento once traballadores despedidos, cento dezanove representantes sindicais expedientados, o sindicato vertical deslexitimado, o réxime ditatorial posto en evidencia envía un “home bo” que xestiona a readmisión dalgúns despedidos pero deixa sen traballo moitos outros, en concreto en Citröen, 32. A amnistía converterase nos anos seguintes nunha reclamación sempre presente.


O autor na presentación en Gondomar
En opinión do autor o custo pagado pola clase obreira viguesa foi enorme en esforzos, sacrificios e sufrimentos persoais e familiares. A derrota foi dolorosa. “Esta vez non só non logramos o que de principio se reivindicaba, senón que perdemos unha serie de compañeiros de moita valía (...). Tamén é certo que, nunha situación de prohibición de todo tipo de reunións, as decisións tómanse en grupos reducidos, o que multiplica as posibilidades de equivocarse. Foi a nosa historia. E con todos os erros, non renunciamos a ela.” (p.31)

A empresa comezou o labor organizador do seu sindicato, a “Confederación Democrática del Trabajo” (CDT) precedente do actual “Sindicato Independiente de Trabajadores”(SIT). Nas primeiras eleccións sindicais, xaneiro de 1978, o sindicato da empresa obtivo 13 delegados, os mesmos que a UGT; pola súa banda CC OO acadou dez postos e a USO cinco, a ING dous e a CSUT outros dous; o sindicato da empresa estaba en  clara minoría. Pola contra, nas últimas eleccións sindicais recollidas por Ferreira no seu libro, correspondentes a 2002, o SIT acada 26 postos, CC OO, 3, CIG, 5 e UGT,7; o sindicato da empresa supera o sesenta por cen do comité o que lle permite asinar convenios en solitario. Na actualidade a situación é a mesma.

Deberiamos ler con atención, nestes tempos nos que non só se eliminaron gran parte das conquistas do sindicalismo de clase senón que se despreza a condición do traballador e se pon en cuestión a súa mesma existencia (vexase o libro de Owen Jones[1]), esta historia de vida sindical que é tamén a historia da vida dun sindicalista entregado á defensa da súa clase que leva tatuadas na pel as siglas que fixeron e refixeron un proxecto sindical autóctono dende a Unión Sindical Obreira (USO) á Central Sindical Galega (CSG), dende o Sindicato Obreiro Galego(SOG) á Intersindical Nacional Galega (ING) ou á Confederación de Sindicatos Unitarios de Traballadores (CSUT) pasando pola INTG, a Intersindical, a CXTG, a Converxencia Intersindical, ata a actual CIG.





[1] Jones: Chavs. La demonización de la clase obrera. Capitán Swing, Madrid, 2012

Ningún comentario:

Publicar un comentario