Noutronte,
camiño da Ramallosa, case bato cos nefres contra un letreiro novo, con grafía
de doada lectura, letras negras sobre fondo branco, máis nada. Ten pois funcionalidade informativa, é
de gabar, aínda que con tanto letreiro e sinal de tráfico teño a impresión de
que xa pouca atención se lle presta. Dicíase, en tempos, que os cambios de
ministros notábanse na mudanza de letreiros e sinais, xa que os novos
portadores de carteiras sempre tiñan algunha caste de interese na súa
fabricación, traslado ou instalación.
Chanzas
á parte, o caso é que este novo letreiro
sorprendeume por varios motivos, pola nitidez, porque informaba do nome da
parroquia, San Pedro da Ramallosa, e por estar mesmo á beira do muro delimitador do que foi o meu
lugar de traballo durante anos, hoxe coñecido como IES Escolas Proval, mais que
durante décadas coñeceuse como Escolas de Mañufe, ata o punto de que, de non
mudalo nos últimos tempos, algúns dos autobuses de transporte escolar así
rotulaban o seu cartel indicador.
Despois
comprobei que a autoridade municipal, supoño, colocara carteis semellantes nas
distintas parroquias. Ben está o que está ben. Son dos que pensa que no Miñor
arranxabámonos ben cun só concello, sempre que se lle cedesen competencias a
órganos parroquiais elixidos.
Mais
o conto viña polo de Mañufe. “At the village of Mañufe is a school, more like a
convent in size, to whicch children, ofter barefoot, come many kilomètres along
the road”, escribiu en 1922 Aubrey F.G. Bell, correspondente do Morning Post,
no seu Spanish Galicia. Pasaran dez anos da
visita da que falabamos onte, a de Catherine Gasquoine Hartley. O libro ten
tamén a súa versión galega realizada, tamén, por Xosé María Gómez Clemente
baixo o rotulo de Galicia vista por un
inglés (Galaxia, 1994), quen pon estas palabras deste xeito: “Na vila de
Mañufe hai unha escola, grande como un convento, á que van os cativos pola
estrada dende moitos quilómetros, a miúdo descalzos”. Non pensara nunca na
visión conventual do edificio das escolas, pero si que é atinada, en especial
ollándoo dende o patio interior.
Coido
que aos de Gondomar, moi mirados nestas cousas,
non lles faría nin chisca de graza que o tradutor elevase a Mañufe ao
rango de vila, ao traducir “village” por vila e non por aldea. E máis aínda
cando, tanto autor como tradutor, precisan que a “vila”, a vila do Conde ou A
Paradela, é “little town”, isto é unha viliña que describe como “... de casas
pintadas de vermello e castaño no medio de outeiros e montañas cubertas de
piñeiros”. Máis non debería ser moi errada a percepción do noso visitante sobre
aquel lugar de feira que era na altura o que hoxe chamamos Gondomar.
Por
suposto que describe outros lugares nosos. A Baiona trázaa como “...unha longa
ringleira de casas, con galerías vidradas ou grandes fiestras...”. O conxunto do Val debúxao á beira da estrada; dun lado da mesma “os
argazos se amorean mestos sobre a area”; do outro “as casas gabean pola aba da
montaña” e na cabeceira da ría, A Ramallosa, “onde comeza o vizoso val do río
Miñor”. A estrada vai camiño de Tui,
pero “un camiño máis vello, de pedras sen labrar, sobe ás casas diseminadas de
Couso, entre bacelos esteados en piares
de granito, dende onde se aprecia unha vista magnifica do val, das montañas e
das illas Cíes que semellan cerra-la ría como un lago”. Condicionado polas
pre-visións non se me ocorrera a imaxe do lago, pero o outro día, despois de
ler o texto, baixando de Tui, dende o miradoiro de Santo Antoniño cunha lixeira
brétema tras das Cíes, alí estaba o lago de Bell.
O
libro é ben diferente ao de Gasquoine Hartley. Non só porque o interese
“hispanista” desta fose a arte e o do autor a literatura do renacemento senón
na mesma concepción que Bell expresa no limiar de non pretender unha mera
descrición paisaxístico-deportiva senón incitar aos especialistas en lingua,
botánica, arquitectura, etnografía... a achegarse a “esta fermosa rexión” porque “ha de achar
aquí un rico material de estudio”. Un texto coidado, redactado dende un fondo
cariño e coñecemento crítico fornecido por algúns círculos galeguistas
iniciais, de feito algunhas das ilustracións son debuxos de Castelao.
Agardo
que, os de Gondomar, non se enrabechen por
que lle rebaixaran a súa consideración en relación a Mañufe e moito menos
porque engrandecesen os fieis de San Brais e de San Vicente, que por algo teñen
dous santos.
Mércores, 15 de novembro de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario