Dous momentos nunha xeración

Teño sensación de fortuna por vivir estes momentos. Tempos revoltos, de cambio, de transformación, de novidade e incerteza, de mudanza de fondo aínda que, ao remate, só cambie a tona. Non é moi frecuente que unha xeración viva dous momentos deste cariz. Como é sabido Hobsbawm gustaba de partillar o estudo da historia contemporánea en ciclos temporais, curtos e longos. Os ciclos de cambios máis profundos saíanlle duns corenta anos.

Meu pai, por exemplo, que desexaría que estivese para poder vivir estes tempos avoltos, naceu pouco antes da república polo que non a viviu; levou o negror como puido ata o gran momento da súa xeración, a transición. Percorreuna cos temores e responsabilidades dun home adulto cunha familia a depender del.   Foi plenamente consciente de que naqueles anos setenta estaba a cambiar o mundo no que el fora rapaz e adulto e que dalgunha forma xa non sería o de antes. Viviu o gran momento da súa xeración, consciente pero limitado para sentilo coa esperanza do cambio.

Vivín eu ese momento con vinte e poucos anos. Participei cos medos e temores propios de pretender derrubar unha ditadura que aínda espernexaba e fiquei, como moitos, coa sensación de que se tratou dun acordo entre xamoneiros de Dacón, ou entre tratantes de Garabás,  para mal pagar o xamón, ou o xato, segundo o caso, ao paisano. Vivino coa intensidade da esperanza do cambio.

Coidaba que o momento esplendoroso da miña xeración xa se dera; esquecérame dos ciclos de Hobsbawm. Precipitaron a extorsión das clases traballadoras e o exterminio das clases medias; a crise arrastrou toda unha camada moza que estourou en revolta pero non atinaron a sumar todas as contradicións e daquela “... si la protesta es absorbida y pasa a formar parte del sistema, la desobediencia se reduce y la rebelión se aplaza”, escribiu o psicólogo social P. Zimbardo.

Así foi, a protesta ficou limitada e aprazada temporalmente ata que rebrotou onde foron quen de ir sumando as coordenadas:  esquerda-dereita, autodeterminación-centralismo. Nesas andamos, sen a ilusoria insensatez de cando tiñamos vinte e poucos anos pero coa mesma esperanza no cambio que daquela e a incerta sensación tanto de que o mundo deste derradeiro ciclo longo será diferente ao da nosa vida activa como de que tivemos a sorte de vivir ata que o engano dos tratantes foi descuberto, pola acción da critica e do tempo, cando menos a ollos da parte máis formada e lúcida da sociedade.

Seica os chineses poden maldicirte desexándoche que “vivas tempos interesantes”; isto é tempos convulsos, alterados, incertos, de transformación. Na súa rutineira racionalidade confuciana prefiren o sosego dos tempos inalterados, do constante pasar baixo o designio do “señor dos dez mil anos”.

Prefiro a intensidade do momento ao apouvigado suceder de instantes.

Venres, 3 de novembro de 2017