O
informe provisorio do instrutor conclúe que os feitos dos que se acusa a Urbano
Rodríguez Barreiro son constitutivos do delito de rebelión militar co agravante
de perversidade polo que debe imporse a pena de reclusión perpetua ou morte,
sendo de aboamento a prisión preventiva e cabendo esixir responsabilidades
civís.
Para
elixir defensor preséntaselle unha listaxe de nomes, todos oficiais, dos que
Urbano elixe ao alférez de complemento Miguel Ángel Llano. O 13/12/37 o
encartado comparece ante o instrutor acompañado polo defensor. Unha vez máis
Urbano nega as acusacións que se lle fan
e solicita a comparecencia para declarar no consello de guerra de: Eulalia
Freire, da Porta da Vila; Vicente González Cadilla, ex-alcalde; Magno Amor,
avogado; Rosalía e Clara Castro González, da Porta da Vila; Antonio Sousa, dono
do Hotel da Palma; Francisco García, armador; Francisco Valverde, armador e Joaquin
Pazo Nartallo, presidente da patronal.
Pola
súa banda o militar que actúa como defensor, Miguel Ángel Llano solicita ao
instrutor que se interese pola sentenza ditada contra o que foi alcalde da vila
de Baiona, Agustín Villafines e outros (refírese á causa 138/36) e se incorpore
ao expediente da de Urbano Rodríguez. Cousa que así se fará.
A data do consello de guerra quedou fixada
para o 12 de xaneiro de 1938 e ficou constituído por:
Presidente: Tenente Coronel de artillería ,
José Albo Abascal
Vocais: Capitán de inválidos Manuel
Rodríguez Mella
Capitán de infantería Antonio Ricote de Pedro
Capitán de infantería Diego Martínez Flórez
Capitán de infantería Modesto Nieto Núñez
Capitán de infantería José Noguerol Rodríguez
Poñente: Capitán do corpo xurídico José M.
Bejerano
Fiscal: Alférez xurídico, Manuel María Puga
y Ramón
Defensor: Alférez de complemento Miguel
Ángel Llano
1. O Consello de Guerra
Que aqueles consellos de guerra eran unha
mera representación teatral do que tan gustosos eran os militares sublevados
ponse en evidencia cando o fiscal renuncia a interrogar ao encartado. Renuncia
que non é ningunha novidade xa que en todo o proceso de instrución o fiscal
nunca compareceu. Sabía que o seu traballo quen o tiña que realizar era o
xuíz-instrutor, polo que a imparcialidade do mesmo queda baixo absoluta
sospeita.
Quen si se vai a empregar a fondo na vista é
o defensor Miguel Ángel Llano que comeza
por interrogar ao acusado. Urbano Rodríguez declara que quen o convidou para ocupar o posto de secretario da
sociedade obreira de Baiona foi o ex alcalde Vicente González Cadilla, xa que
aquel cargo estaba retribuído e só o desempeñou
durante cinco meses, pois cando lle deron o posto de Garda Municipal
abandonouno. Manifesta tamén que foi sancionado en dúas ocasións por poñer en
liberdade a dous detidos de dereitas e que o 21 de xullo fixo garda na bomba de
gasolina e participou na detención de Javier Alfaya por orde do alcalde. Así
mesmo manifesta que o día que entraron
as tropas en Baiona, o 24, estaba na cama; que foi detido nos primeiros días do
movemento e que estivo hospitalizado durante este tempo nos pavillóns
sanitarios sen garda de ningunha caste.
Pola súa banda o fiscal reclama a dúas
testemuñas de cargo, que non se citan na acta, nin comparecen. Pasando o
defensor a citar ás súas testemuñas. Dos nomes achegados por Urbano Rodríguez
quizais sexan tan significativas as ausencias como as presencias. Propostos
pola defensa foran o avogado Magno Amor; os armadores, Francisco García e
Francisco Valverde e o presidente da patronal de Baiona Joaquin Pazo Nartallo.
Ningún deles fixo acto de presenza. Tampouco o fixo Clara Castro González, pero
si a súa irmán, Rosalía.
Quen
si se presentou a declarar foi o ex alcalde Vicente González Cadilla, que non
debemos confundir co tamén ex alcalde Vicente Vázquez González que cualificaba
a Urbano como “peligroso para la Nueva España”. Cadilla declara que foi alcalde
de Baiona durante moito tempo. De feito foino durante case todo o breve período
republicano. Elixido polos concelleiros o 6 de xuño de 1931, mantívose no posto
ata o 2 de marzo de 1936, data na que foi substituído por Manuel Godoy Agrelo.
Xa que logo debemos considerar que Vicente Vázquez González ocupou a alcaldía
interinamente, durante o período republicano, en determinadas circunstancias,
xa que na data de nomeamento de Cadilla como alcalde figura como 1º Tenente de
Alcalde. A actitude dun e outro son ben diferentes. Mentres Cadilla procura
favorecer a Urbano, pola contra Vicente Vázquez González é sempre demoledor nas
acusacións contra o encartado.
Cadilla di que efectivamente coñece ao
imputado e que non o viu portar armas e que realmente se trata dunha persoa
enferma e neurasténica. A preguntas do poñente Cadilla reafirma que foi alcalde
ata a trunfo da Fronte Popular e que o procesado sempre se portou correctamente
tanto foi así que durante a revolución de Outubro (refírese a 1934) fixo unha
recadación para o exército por orde del e acordo da corporación. Remata o ex
alcalde republicano a súa valorosa declaración afirmando que ignora a ideoloxía
política de Urbano Rodríguez así como
razón da súa detención
Comparece ante o consello Rosalía Castro
González, veciña da Porta da Vila, que
manifesta que o procesado era moi relixioso e facía promesas aos santos, así
como que o 1º de maio estaba na casa e que cando entraron as tropas en Baiona,
na cama, e que na vila hai un neno ao que lle chaman Trotsky. Eulalia Freire,
tamén veciña da Porta da Vila, di que Urbano non ía ás manifestacións do 1º de
maio e coincide con Rosalía no seu carácter relixioso.
Pola súa banda, o dono do Hotel da Palma,
Antonio Sousa, declara que viu ao imputado nas noites do 22 e 23 de xullo facer
garda na bomba, na súa calidade de garda municipal, pero sen armas. Indica que
ten un bo concepto de Urbano e, a preguntas do poñente, que descoñece a súa
ideoloxía política.
Rematadas as declaracións, intervén, por
primeira vez, o Fiscal para elevar a definitivas as conclusión provisionais e
solicitar a pena de morte.
A intervención do defensor semella
importante, xa que despois de sinalar as diversas contradicións existentes
entre as declaracións recollidas no atestado e as prestadas ante o instrutor
(nomeadamente as do cabo Fontenla e do propietario da cafetería), subliña que
se trata dunha persoa enferma, apoiándose nas prolongadas estancias de Urbano
no hospital e nas declaracións de Cadilla, que tivo que recorrer a todos os
medios para manter a súa numerosa familia e que mesmo en contra da súa vontade
e do seu sentimento tivo que aceptar o posto de secretario da sociedade obreira
por ser este retribuído e que o deixou tan pronto puido ao conseguir o emprego
de garda municipal. Despois de lamentar a ausencia das testemuñas de cargo
indica que o seu defendido non merece unha pena tan grave xa que non hai cargos
probados e tendo en conta a sentenza da causa 138/36, engadida ao sumario,
contra Agustín Villafines e 22 máis demóstrase que os feitos en Baiona non
foron tan graves, xa que nin o alcalde nin os xefes marxistas foron condenados
a penas capitais, polo que sería un paradoxo que o encartado sufrise unha pena
xa non igual senón incluso superior á dos principais dirixentes e que na
instrución as testemuñas de maior cargo só o acusan de acompañar aos dirixentes
e en consecuencia non o consideran como tal, polo que solicita a absolución do
seu defendido.
Xoves, 30 de novembro de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario