O xene curioso

O outro día fun  pillar o pan á tenda e ao pasar polo caixeiro dúas empregadas estaban a contarse  segredos. Decateime porque falaban baixiño, de non ser cousas de agachar falarían normal. Eu tamén arrimei, disimulando, a orella. Falaban de amores rotos. Unha contaba; a outra exclamaba: Non me digas!

Segue chamándome a atención o éxito de determinados programas de televisión, dos que xenericamente agrupamos baixo a denominación de tele-lixo. Deses que ninguén ve pero dos que todo o mundo fala. Basicamente tratan de descubrir as interioridades dos que se atreven a acudir a eles. Algún rematou por crear os seus propios personaxes engrandecidos polos rumores do moito que cobran. Estes xéneros de ver, de espiar, non son exclusivos dos programas de “dimes y diretes”, senón que é o esquema no que se sustentan algúns programas de debate político, que mesmo foron decisivos na modificación do mapa político español, nos barulleiros de fútbol ou na última das novidades: a cociña.

En aparencia estes programas funcionan porque descobren “secretos” (ao falar de persoas), primicias (dinlle así ao falar das fichaxes futboleiras) ou exclusivas (cando se poñen serios para falar de política). Vamos, que son un díxome, díxome. O asunto está na polisémica verba de “secreto”, aquilo do que poucos saben; na miña época a xente chamábanlle  “secreta” ao que nós lle chamabamos “social”,  agora chámanlle “secreto” a un corte de vai saber ti que parte do porco.

Mais o do segredo non é tan certo. O que en realidade determina o éxito dos programas de que falamos é que ao xénero humano gústanos mirar, ver, curiosear. O outro día falabamos, a propósito dun libro de Yuval Noah Hariri, do “xene lambón . El non fala do xene curioso, pero porque non se lle ocorreu, porque en moitos anacos do seu libro fala de cousas que ben poderiamos agrupar baixo esta denominación.

Tampouco é unha novidade. Se somos humanos é polo “xene curioso”. Esa foi a causa da nosa expulsión do Paraíso e o cúmulo de desgrazas que nos veu enriba só pola manía de saber. Por exemplo, teño un amigo que se dedica a estudar os cabaliños de mar; é un científico que pasa horas e horas, viaxa dun lado a outro do mundo para saber cousas destes curiosos bichiños. Para  que? Ou ese proxecto enorme que anda por debaixo da terra, en Suíza, ben pegadiños a Francia, querendo acelerar partículas para descubrir o esquivo bosón de Higgs que mira ti que para que servirá.

Os científicos sempre xustifican os seus dispendios cun non sabemos para que pero algo se sacará de estudar os cabaliños de mar ou de darlle velocidade aos protóns. Mais todos sabemos que estas cousas non se fan pola rendibilidade nin inmediata, nin futura, senón porque somos unha especie curiosa, cun xene que nos empurra a saber e outro que nos fai devorar unha libra de chocolate polo medio da tarde.

Co ben que se estaba na paradisíaca ignorancia, tiveron que andar Adan e Eva remexendo as cousas e encerellándonos co desexo de saber;  porque o malo dos segredos é que cando se saben, deixan de selo.

                      Domingo,14 de xaneiro de 2017