Hai
días que é mellor non ler os xornais. Os pasados pesadelos, as angustias
doutros tempos, reverdecen. Pasoume coa defunción, deus o leve, dun tal Utrera
Molina, falanxista e franquista, ministro con Carrero Blanco e Arias Navarro,
conselleiro da Fundación Francisco Franco, reclamado pola xuíz arxentina María
Servini, instrutora da causa penal contra o franquismo e que ditou orde de
extradición contra este personaxe, desobedecida pola Audiencia Nacional, por
validar coa súa sinatura a sentenza de morte do mozo Salvador Puig Antich.
Vexo
no xornal os cánticos fascistas á saída do cadaleito do sogro de Alberto Ruíz
Gallardón. No seu momento, ao pai deste
último, home liberal, conservador, monárquico de “don Juan”, deputado de
Alianza Popular, un xornalista preguntoulle sobre se non era moi de dereitas o
partido ao que se afiliara tendo en conta a súa orixe na oposición “juanista”
ao franquismo. Don José María, así se chamaba,
respondeulle que se quería coñecer a alguén de dereitas falase co seu
fillo. O que son as cousas, o fillo despois andou a xogar a “moderno” mentres mantivo o pulso coa agora dimisionaria
portavoz do PP no concello de Madrid, pero en canto chegou ao Ministerio de
Xustiza pretendeu revisar o paquete de leis aprobadas durante o primeiro
mandato de Zapatero. Ata que dimitiu ao día seguinte de que Mariano Rajoy anunciase
que o PP non apoiaría a súa proposta de lei do aborto. As elites son
endogámicas tamén para reproducirse.
Escoitar
aquel canto reviroume o alento e trasladoume á miña escola, o “Grupo Escolar
Calvo Sotelo”. Vinme alí, apoucado, cantándoo,
marcialmente, tanto ao izar bandeira como ao arriala. Alí, fronte por
fronte coa palmeira que lle daba verde ao patio interior e da que un mestre
enfurruñado cortaba unha ramiña que con moito tino transmutaba en maleable vara
que metía medo só co seu zunido antes de chegar as canelas descubertas da rapazada.
Á sombra innecesaria da árbore tropical púñase a Sra. Carme para quentarnos
unhas enormes potadas de leite que preparaba mesturando auga cuns pos
amarelentos que viñan en enormes sacos que lucían un enorme gravado que dicía:
USA. Eran os refugallos do Plan Marshall que chegaban a España do Franco
admitido no club occidental.
O
outro non era tan agoniante pero retrotraeume tamén ao ano no que fusilaron a
Puig Antich. Tarde morriñenta en Compostela. Alguén que pensa estudar
Psicoloxía e de feito está matriculado nunha facultade acabada de nacer, a de
Filosofía e Ciencias de Educación, mira o cartel anunciador, gardado dentro
dunha caixa de madeira e protexido por un cristal colgado na columna central,
das tres que separan a rúa do recibidor onde se
tiran as entradas e se colocan os fotogramas das novas película que van
pasar.
Naquela
columna, entre o A e o G da palabra Yago, na rúa do Vilar, facíase publicidade
do filme desa tarde. Analía Gadé, Francisco Rabal, Espartaco Santoni; temática
manicomio, enfermidade mental; director Rafael Moreno Alba. Decidímonos a
entrar.
A
sala practicamente baleira. Comeza a
proxección: século XIX, vixiante brután, ducias de enfermas de melancolía,
monxas a castigar e psiquiatra comprensivo con certo ar freudiano e rebelde e
de súpeto escenas de castigos con auga que deixaban os corpos femininos nús, de
lesbianismo, de violacións... e un aire confuso percíbese no silencio profundo
da sala. Ao remate da proxección os espectadores, moi escasos, saímos en
silencio.
Primeiro
intento racionalista. É un globo sonda do réxime para ver a rección do público
e do búnker? Parece excesivo para un
experimento? Ten que ter unha explicación? A nova espállase polas “tazas” do
Franco, no Ourense e no 42. A xente tómao con rexouba e na sesión da noite o
cine está cheo e nos días seguintes, poucos, dous ou tres, ata que se corrixiu
o erro. A copia era para o mercado exterior. Soubemos así da “doble versión”
que exemplificaba a dupla moral das elites.
Lembreime
ao ler un recordatorio nun xornal dixital. Esaxeracións propias de todo
recordatorio “epatante”: a “conservadora Compostela” era na realidade unha
cidade cun evidente predominio universitario que pouco tiñan xa,
maioritariamente, de conservadores (no senso de partidarios do réxime); que a
copia fose para Santiago de Chile e non para a nosa capital estráñame moito en
especial porque daquela a cidade austral estaba xa baixo o réxime de terror de
Pinochet, o golpe de estado foi o 12 de setembro de 1973; que chegaban
autobuses das cidades galegas, paréceme outra esaxeración, cando menos da que
non tiven noticia; que o cine “petouse”, certo pero co estudantado compostelá
chegáballe. O que máis transcendencia tivo foi a rexouba con iso de que o réxime comezaba a perder o
control.
Uns
meses despois demostrounos que non estaba disposto nin a perdelo, nin a ser “brando” como cando o proceso de Burgos.
O dous de marzo de 1974, fusilaban a Puig Antich. Alí estaba a sinatura de
Utrera Molina. Unha parte do estudantado compostelán interrompeu durante os
días do proceso o desenvolvemento da cidade, con cortes de tráfico (“saltos”) e
duros enfrontamentos coa policía.
Por
certo, para as persoas interesadas, o filme titulábase “Las melancólicas”.
Mércores 26 de abril de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario