A vingadora estupidez humana

Cabeza de Henrique IV (e) e Cromwell (d)

Lemos en Otero Pedrayo: “O cadáver de Guillade, (...), foi levado de Refoxos a Celanova e por orden do Marqués de Astaríz a Ourense. Na capital foi esposto na Horta do Concello, como se facía cos bandidos mortos e axusticiados. A cabeza foi curtada e posta no Polvorín no triste campo onde houbo enforcamentos e que deica os primeiros anos do noso século (refírese ao XX) tivo medoña sona”.

Xa dixemos que foi o 15 de agosto de 1838 cando mataron a Mateo Guillade. Estaba morto e ben morto, que necesidade había de rabenarlle o pescozo?.

Se a razón de tal vingativa brutalidade era atemorizar os  seguidores da “Causa”, como di Otero: “Foi grande a alegría aínda que a morte de Guillade non resolvía ren esencial”. Constataríase coas posteriores carlistadas. Se a brutalidade era por mera vinganza non deixaba de ser máis que unha inútil estupidez froito da maldade humana.

Di Otero: “O 17 de agosto a aita di que foi idea do Marqués de Astaríz, coronel de Monterrei, o do decolamento do pobre cadáver”. O 16 de agosto era festa, San Roque, “acordouse iluminación, repique de campáns, saída de xigantes e gueiteiros deica as once da noite”. Infórmanos don Ramón que a acta: “Rexistra como o xefe político dispuxo que as autoridás saíran a agardar as forzas de Monterrei”, e que “Os ediles concordan que sexa o “oficial púbrico” que o faga (cortarlle o pescozo ao cadáver) e piden os instrumentos precisos ó ciruxán do Hospital don Manuel Conde. Houbo banquete e discursos”. Como xa dixemos, unha vez degolado o cadáver a cabeza ficou nun gancho no Polvorín, onde se facían os enforcamentos.

Non deixa de sinalar Otero que a Academia de Medicina ergueu protesta, pero non pola brutalidade senón por considerar “rebaixamento o emprego pra aquel caso dos instromentos quirúxicos”. Ao mellor non se atrevían a protestar por máis.

Onte falamos dos avatares da testa coroada de Henrique IV, exhumada nos fervores revolucionarios que pretendían castigar a aristocracia ata no cemiterio, que, na actualidade, agarda a ser de novo inhumada. Falabamos da estupidez vingadora do “bon roi”  cando mandou descuartizar, queimar e tirar ao río as cinzas do asasino do seu predecesor para eliminar todos os átomos da súa memoria.

O mesmo que ao probe cadáver de Guillade fixéronlle ao de Cromwell. Os monárquicos ingleses coincidían cos republicanos franceses na estupidez vingadora e coidaban que era imprescindible castigar o  rexicida ata despois de morto. Fose un libertador, un ditador, un sanguinario martelo de herexes católicos, é dicir irlandeses e escoceses, ou simplemente un home contraditorio, levantar do cadaleito o seu corpo en descomposición, penduralo na forca ata o anoitecer, decapitalo, soterralo baixo o cadafalso e expoñer a súa cabeza, espetada nun pau, diante da abadía de Westminster durante un cuarto de século, semella non só unha absurda inutilidade, senón unha exhibición da maldade humana e da súa característica máis sobranceira: a estupidez.

A cabeza real e a do lord protector andaron dando tombos durante catrocentos anos. Xa dixemos que a do rei de Navarra agarda en mans dos lexitimistas franceses permiso para a inhumar en Saint Denis; a de Cromwell conseguiu que a botasen baixo terra en 1960, nada máis e nada menos!

Nada sabemos do que pasou coa cabeza rabenada do noso Guillade. Segundo Otero era natural do Baixo Miño e estudara no Seminario de Tui. De estupidez, maldade e grandezas heroicas todas as nacións andan á par. A nosa, aínda que negada, tamén.

Martes,29 de agosto de 2017