Hai
uns días, nunha cea de amigos, alguén falou da posibilidade de elaborar uns
libriños con breves resumos de obras máis ou menos clásicas a fin de que
rapaces con limitación de comprensión puidesen cando menos saber da existencia
deses grandes personaxes da literatura e dos seus autores. A humilde proposta
non só non acadou consenso, senón que ata foi considerada unha deturpación
literaria e unha desconsideración co autor.
O
lume aviveino eu ao comentar que un amigo e coñecido escritor, contou, en máis
dunha ocasión, que sendo cativo lera, e mesmo cometera latrocinio, un libro que
coidaba era a Ilíada. Anos despois, xa maior e formado, mercou un exemplar da
homérica obra e soubo que o libro que tanto lle
entusiasmara de cativo, aquelas aventuras coas que soñara, dia tras día,
noite tras noite; aquelas fazañas e perigos que o empurraran a inventar
andanzas, personaxes, xogos, máis ou menos perversos, e, tempo despois, a
poñelos por escrito e converterse en escritor; aquel relato de Aquiles e Agamenón,
de Ulises, Príamo ou da fermosa Helena pouco ou nada tiña que ver co estilo
propio do xénero épos, é dicir, cos hexámetros dactílicos catalécticos.
Nese
momento a falla de consenso converteuse en aberta discrepancia. Uns amigos
aducían que era alterar a obra, desfigurala, corrompela, deformala, desvirtuala,
manipulala; outros que era unha desconsideración co autor, minusvalorar o acto
da creación, que xa non era a “obra”,
sería outra cousa, unha perversión, unha depravación. En fin, mesmo había quen
opinaba que mesmo podería ser interpretado como un desprezo para o público
ansioso de coñecer, xa que daríaselle un placebo, unha substitución, un
estupefaciente, un produto light, un café sen cafeína, unha cervexa sen
alcohol...
A
sobremesa gañou en intensidade a medida
na que ía ficando só co meu simple argumento de que se trataba de rapaces con
limitacións intelectuais; de que cumpre gañar lectores ou observadores, segundo
o caso, e que todas as artes deben contemplar a precisa didáctica e divulgación,
xa que, na verdade, toda persoa creadora persegue o coñecemento e o
recoñecemento.
O
anterior ben a conto de que no meu ir e vir por esa gran obra, na miña
particular opinión, da literatura e do xénero memorialista, O mundo de ontem de Stefan Zweig batín
cunhas páxinas nas que o celebre, no período de entreguerras, escritor
austríaco, e na actualidade autor de culto fai referencia a este asunto.
Reflexiona
Zweig, autor prolífico entre outras inmensidades de Três mestres: Balzac - Dickens – Dostoiévski , ao preguntarse polo éxito dos
seus ensaios ou biografías coida que se derivan dun defecto persoal, o de ser
un lector impaciente ou temperamental e xa que logo: “Toda a verbosidade, tudo
o que é esagero e entusiasmo vago, tudo o que é impreciso e pouco claro, tudo o
que é supérfluo e retarda a evolução de um romance, de uma biografia, de uma
discusión intelectual irrita-me.” Ese defecto persoal empurrarono a “... muitas
vezes expus aos editores o ousado plano de vir a publicar, numa série que
oferecesse uma visão de conjunto, toda a literatura mundial, de Homero até a Montanha Mágica, passando por Blazac e
Dostoievski, encurtando radicalmente a superficialidade de cada livro
individual. Desta forma, todas essas obras, que têm indubitavelmente um valor atemporal,
poderiam voltar a exercer a sua influência vivificante no nosso tempo”.
Non pretendo empregar a Zweig como autoridade,
simplemente consolarme no que interpreto como unha coincidencia cos meus fracos
argumentos.
Domingo, 23 de xullo
de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario