Dúas autocríticas

Nos partidos das esquerdas dos anos sesenta e setenta do pasado século, inspirados polo tradicional modelo soviético entretecido cun toque maoísta e todo batido con certos toques de sesentaeoitismo, estaba de moda, nos ámbitos estudantís destas correntes, a autocrítica. Na miña opinión tanto pola orixe social cristiá, vaticanista, de moitas destas persoas,  polo trato e coincidencia entre elas,  a aureola mística de personaxes como Mao, pero sobre todo pola profunda marca de identidade católica no franquismo da época e na sociedade española durante séculos, esta, a autocrítica, interpretábase como un xeito de confesión.

As xaculatorias autocríticas tiñan máis ou menos importancia segundo os trazos inspiradores de cada grupo: determinante nos esquerdistas-maoistas, máis lixeira nos círculos comunistas ou da esquerda nacionalista. O acto de contrición, sempre de carácter individual, estaba dirixido á  absolución ou á  condena da persoa militante. Con frecuencia agochaba batallas políticas e/ou persoais soterradas. A absolución era un éxito sufrido; a condena significaba a expulsión do grupo iniciático partidario. Por fortuna non estabamos na China da revolución cultural, senón tería que saír á  rúa con orelleiras de burros, carteis insultantes colgados no pescozo, se tiña sorte, xa quese non sería encarcerado ou fusilado.

Claro que entre os iconoclastas de esquerda tamén se escoitaban chanzas como “vouche mandar unha crítica” ao compañeiro de partida que non che deixaba gañar nin unha man, ou ao que andaba a meterse entre ti e un mozo que che gustaba... e esas cousas. Onde non se facía autocrítica era nos documentos partidarios, cando menos coa intensidade autodestrutiva que se realizaba cos militante. Mesmo nalgunha organización que conserva ”ramalazos” da época chegouse a facer famosa, e cómica, a explicación de sucesivos fracaso electorais por fenómenos de “orixe esóxena” que eran os únicos que explicaban que as candidaturas, ao que fose, non fosen apoiadas polos votos.

Hoxe estas cousas xa non se levan. A militancia de base non participa nestas minucias; vota, cando lle deixan, e os dirixentes arróxanse “palabros” polas alcachofas das televisións ou na tinta dos xornais.

Por iso me chamaron a atención dúas autocríticas que lin estes días. Unha de Anxo Quintana, parece que xa afastado da actividade política directa, que nunha simple frase, tan sincera como ao mellor rotunda,  invalida toda a súa etapa: “intentei ir demasiado rápido e non dediquei todo o tempo que precisaba á xente da organización”.

Outra, a dun novo, no sentido de coñecido, dirixente sindical, o secretario xeral de CC OO que, na súa estrea, dixo que “os sindicatos estamos sendo ineficaces” e despois engadiu: “Hai que traballar pola unidade sindical, da man da CIG e da man da UGT. Non é unha proposta inxenua, nin un slogan”. Supoño que estas declaracións teñen moito da euforia tras a vitoria e co sosego do día despois iranse matizando. Pero estou seguro de que tanto as persoas traballadoras como, e sobre todo, as desempregadas, subempregadas e xubiladas saben da importancia que unha acción sindical que non estrague esforzos en disputar posicións é crucial tanto para o seu futuro como para a posta ao día dunhas estruturas sindicais anquilosadas.

Sábado, 20 de maio de 2017