O bonito é gañar*

Sempre me chamou a atención como no biequipismo futboleiro que domina a sociedade española se fraguaron as lealdades dos afeccionados. Entre as xentes da miña xeración o predominio dos seareiros madridistas era abafante; mesmo, coñecín reputados dirixentes do nacionalismo galego que tanto eran felices tras unha vitoria do equipo da capital (española) como insoportables cando era derrotado. Se a cousa era global, isto é, se ficaban primeiros na liga, ou ben non a gañaban, a intensidade do sentimento correspondente aumentaba en progresión xeométrica. Neste caso, para a atinada comprensión, cumpriría engadir a variable neocolonial, pois non se entende moi ben que querendo afastarse dun dominio centralista se poida un aledar co éxito do representante simbólico por excelencia dese omnímodo poder central. Pola súa banda,  os “forofos” do Barça eran evidente, e sospeitosa, minoría que agochaba unha presunta repulsa ao “estatus quo” e un inconformismo innato.

Pola contra na xeración dos meus fillos, nacidos pola volta dos oitenta e tantos do pasado século, o bipartidismo basculou cara  ao outro lado.  Dende a chegada de J. Cruyff como adestrador, en 1988, ata hoxe (falta unha xornada para a resolución do campionato actual), o Barça gañou 14 ligas e o R. Madrid, oito. Na totalidade dos campionatos disputados o R. Madrid gañou en 32 ocasións e o Barça en 24.

Así que os afeccionados biequipistas sono porque gañan. Despois hai minorías irredentas, que sofren sendo fieis ás cores. Aos do Atletic non lle digas que cambien, aos do Osasuna, ou algún outro, tampouco. No noso caso cómpre de novo aplicar o corrector neocolonial; ante a pregunta definitiva: de que equipo es?, do Madrid, do Barça... pero do Celta primeiro eh!. Claro, como este non gaña hai que ser dun ou doutro. Supoño que na parte norte, no exemplo, cumpriría substituír Celta por Depor; aínda que, fachenda destes, eles si que gañaron unha liga. A resposta a de que equipo es é definitiva, pois xa se sabe que podes cambiar do que queiras, de traballo, de cidade, de amigos, de mozo, de relixión... pero de equipo de fútbol non. É o que hai, a xente quere gañar.

Cando xa era moi maior, o meu tío-avó Nilo volveuse un tanto irreverente e un moito provocador. Xogaba coa idade. Nos xantares de festa presidía a mesa, dende a triste ausencia do avó, medio enfurruñado, mirando de esguello os convidados, algúns dos cales nin coñecía, ou non se lembraba. Rosmaba cos xantares de antes, coa sopa de estrelas, o polo  estufado, a carne asada con patacas novas e pementos morróns,  e polo que máis devecía: leite fritido,  queixo da Arzúa con marmelo,  brazo de cigano e torta de améndoa. Aquelas eran comidas e non as de agora. Que hai?, xa se sabe, o de sempre, vermú, empanada, polbo e churrasco, sexa verán ou inverno, o mesmo ten. Daquela contaba, a quen lle tocase ao lado, a langrina que pasou o día da voda do seu sobriño-neto favorito, o máis atravesado de todos, a última que foi, daquela puxérase de moda a trapallada esa das ameixas, as cigalas, os lagostinos, e vaia pase, pero é que despois puxeron peixe, o rodaballo ese, el nin o proba, e cando, por fin, chegou a carne puxéronlle dúas ostias transparentes dunha carne mal feita e unhas poucas xudías crúas.  Veña para a casa a cear.

Co churrasco a cousa empezaba a subir de ton. Entre que os anacos eran todo  óso, estaban duros e medio queimados, a dentadura non paraba de bailarlle dun lado para outro, e o cabreo en aumento. Abandonados os ósos para os cans, empezaba coa política para desestabilizar.

Encetaba polo máis novo dos latrocinios que saen na tele, o que rouban!; pasaba a de que el non era de ningún pero que mellor era que quedasen os que estaban que se entraban uns novos había que engordalos, e así, polo menos, estes xa estaban cheos, ou iso parecía porque mira que rouban!, non se cansan!, van estoupar como porcos!.

Daquela variaba polo de  que a culpa era dos que os votaban, sabía ben o que votaban os que estaban na mesa, menos el que como tiña un sobriño-neto metido  niso do galeguismo facíao por eles, máis que nada porque o rapaz caíalle ben, era estudado e sabía o que falaba.

Entón poñía a directa e cargaba contra o Manolo de Penabade, que andaba a apañar votos polas portas para os de sempre. Mira que hai algúns mortos de fame que votan polos ricos..., nunca entenderei que os que teñen que traballar voten polos señoritos..., cada un que vote os seus...

Foi entón cando o Manolo de Penabade lle dixo: co bonito que é gañar!.

*Publicado en A Nova Peneira, maio de 2017