O
meu tío-avó Nilo gustaba de contar, ás veces sen vir moito a conto, historias do Catelo da Veiga, durante moitos
anos o único garda municipal da vila. Os domingos, e os días de feira, vestía
guerreira branca que se tornaba azul o resto do tempo. Ao Catelo, nos
atarefados días “de branco”, mandábano dirixir o tráfico no cruce. Nunca
excesivo, de comparalo co de hoxe. Despois din que non hai cartos!, repite,
unha e outra vez o meu tío-avó Nilo, e non hai máis que coches!.
O
caso é que como os vehículos non eran moitos o Catelo aproveitaba para
ancorarse no extremo da barra do Estatequieto. As horas pasaban e as “tazas”
baixaban. Mentres, ollaba pola fiestra. Cando se acugulaban uns poucos
seiscentos, botaba o pé fóra, sacaba o pito, o de chifrar, daba uns cantos
pitidos e desfacía a melé. Un daqueles días longos, xa na sesión vespertina de
desgaste de barra e ollada avesa, uns cantos automóbiles xuntáronse nas
estreituras do cruce. O Catelo abaneou a cabeza, ao que axudaba o ribeiro en
fermento, saíu decidido a resolver a encerellada, doulle paso ao que viña polo
norte, ao que avanzaba polo sur, ao que subía pola esquerda e ao que baixaba
pola dereita. Tres deles bateron de morros, o outro subiu a beirarrúa e case
entra na tenda do Capricho. O Catelo colleu un bo rebote, guindou o chifro no
chan, pateouno con toda a alma e comezou a berrar: “iso xa o vía eu”. Cando se
fartou de abanear os brazos como se fose napolitano e non da Veiga, tirou para
o seu curruncho da barra, sacou a gorra de prato, suspirou e acariñou a fronte,
mentres o Estatequieto enchía a cunca.
Daquela,
había pouco que o meu tío-avó fora dar un garbeo por París. Non lle durara
moito, seica non lle sentaba ben o clima. Pero aprendera unhas cantas palabras
que dicía botando os fociños para fóra e apertando os beizos como o cu dunha
galiña. Cando contaba este conto do municipal, dicía: “déjà-vu”!, o Catelo, xa
o vía vir!, presentíao!.
Quedoume
a francesada, sobre todo por que un, daquela, mozo de gustos estrafalarios
andaba a escoitar entusiasmado un disco homónimo dos nosos admirados Crosby,
Stills & Nash ao que se lle acababa
de sumar un rapaz chamado Neil Young. Por certo que nisto das xeracións e
educacións sentimentais as cousas son ben curiosas. Adrián Solobio tivo que
andar ás voltas por Toledo e Madrid, mesmo por outras cidades europeas para
decatarse do valor dunha cultura de seu; algúns mozos da miña xeración
apampabamos coas negras reviravoltas dos
vinilos anglosaxóns para rematar dicindo co trasunto de Otero Pedrayo:
“Endexamais entenderei España”. Ben, non é tan simple, pero que ben seguen a
soar aquelas voces e guitarras.
Hai
meses, dende que comezaron a falar de Vistalegre 2, que me volveu ao maxín o ridículo xesto do
meu tío-avo pronunciando aquela especie de esconxuro gavacho. Tal e como ían as
cousas, comezoume a dicir un aire tras a orella, non só, isto xa o vía eu!;
senón, isto xa o vin eu!, moitas veces. A xeración mellor
formada, que aínda non demostrou nada,
non deixou de xogar coa ola ata que escachou. Tamén o dicían da nosa; eu son o
primeiro universitario dunha estirpe secular de labradores; na seguinte a min
deben ser case todos e todas cando menos “estudados”.
Non
hai moita novidade. Rajoy é da miña xeración, e segue a mandar; como o seu pai,
o seu avó... Tampouco hai moita nova na esquerda, na española, e na que se
reclama periférica. Prefire que se esnaquice a ola con tal de quedar co anaco máis grande. Onde vai!, nin
se pode comparar!, podendo ser unha irredutible oposición para que queremos
gobernar.
Mentres
Atila anda a ferrar os cabalos.
* Publicado en A Nova Peneira, febreiro 2017
Este venres
(24 de febreiro) ás 20h na Libraida de Gondomar estaremos acompañando ao amigo Xaime Toxo na presentación dos seus 29
fermosos relatos breves acollidos baixo o titulo de PROTEXER O INVISIBLE na compaña da música de Jhonatan Balbuena e da creación audiovisual de Manolo Reboiras.
Segundo avanzaba na lectura
imaxinábame convertido nun mínimo e
aparente sarillo, cos cóbados ben pegados ao corpo e os antebrazos ben abertos,
sostendo unha madeixa de lá, mentres miña nai a desenleaba para dar forma ao
nobelo. Rematado o meu estático labor, a nai continuaba coa calceta, con grosas
agullas, daqueles abrigosos e coloridos xerseis. Que mesturarse dúas cores era
frecuente, tres de cando en vez, cinco
extraordinario. Isto último é o que fai Monteagudo na súa novela. Calceta cinco fíos, cadanseu color, cada un
deles autónomo para ofrecernos unha peza rematada con primor. Eses fíos son un
escritor do que non sabemos o nome, Amaro, Carlota, Anxo e Maribel.
Falaron do capitalismo popular (Thatcher), dixeron que capitalismo e
democracia eran sinónimos, que arribaramos á paradisíaca posthistoria
(Fukuyama) e que os que saían desa verdade inmarcescíbel eran inimigos da
liberdade, fanáticos da relixión ou xentes fixadas no escuro pasado da división
en bloques. Decretaron a fin da historia
e das clases e converteron a Roosevelt e a Keynes en perigosos esquerdistas.
Tremeron cando estourou a crise, pero ante a escasa resposta social seguiron
premendo as caravillas ata xerar o caos en amplas zonas do planeta e asentar o
medo no resto. Declararon a guerra de
clases e vana gañando (Buffett) polo que cómpre reflexionar e sistematizar a
información para destecer o nobelo e develar as súas estratexias; facela
comprensíbel e, sobre todo, facerlle fronte.
