domingo, abril 30, 2017

Instigar os cans

Nos debates entre xentes reflexivas acostúmanse escoitar, con frecuencia, dúas afirmacións contraditorias, ámbalas dúas tan  útiles como manipulábeis. Unha, parafraseada, reitera que a historia non se repite máis que dúas veces, segundo Hegel, seica; ao que Marx lle engadiu: unha como traxedia e outra como farsa. A segunda, de paternidade discutida, estas frases son necesariamente patruciais, que os pobos que non coñecen a súa historia tenden a repetila, enténdase que o problema está cando as cousas se fan mal, isto é tenden a repetir os erros, ou, o que é peor, as barbaridades. Isto acontece con infortunada frecuencia.

Paréceme que poucas razóns temos para ser optimistas. O pánico polo cabreo do Oriente Medio (encirrado pola irresponsabilidade, como vimos onte, dos que desexan converter o que é unha disputa colonial polos recursos enerxéticos nunha atávica guerra de relixións que sempre gañaron os bos dende a reconquista española, as gloriosas cruzadas ou a  recuada do imperio otomán) prendeu con éxito nos sectores máis conservadores das sociedades europeas, esténdese entre as clases medias deterioradas e limitadas no seu consumismo e irrita os que entenden os refuxiados e inmigrantes como competencia desleal por salarios de miseria e non como man de obra barata.

A campaña das presidenciais galas andou onte por estas reviravoltas manipuladoras da historia. Mentres o desexado polo mundo financeiro  e empresarial, os partidos tradicionais e as clases medias depauperadas, Macron, visitou  a vila mártir de Oradour-sur-Glane onde as Waffen SS fixeron outra das súas miles de animaladas e na mesma non desaproveitou o tempo para marcar o fío que une a Sra. Le Pen coa OAS que argallara o asasinato do xeneral De Gaulle e que o público coñece a través de Chacal, a novela de Frederick Forsyth. Ese mesmo día o FN da Sra. Le Pen tivo que cesar o  seu presidente interino que había tres días que asumira esa responsabilidade, polas duras e verosímiles acusacións de “negacionismo” aireadas polo diario católico La Croix.

Non son tempos doados para o optimismo. Tampouco para confundirse de inimigo. Os soños de que os problemas se resolven se non hai inmigrantes, nin refuxiados, nin tendas dos chineses, que o final todo volverá a ser como nos tempo dos “ soares” e dos negocios, que as clases medias poderán saír cos carriños da compra ata os topes e regresar ás viaxes polo mundo, que os  “yihadistas”  vainos controlar a ira divina de Trump e que ben nos merecemos a tranquilidade na vella Europa... non son máis que ilusións, soños.

Joseph Roth, do que xa falei hai uns días, escribiu, en 1937, un posfacio á segunda edición ao seu Judeus errantes (1927), que nunca chegou a publicarse. Copio: “Mas havia muitos judeus alemães (....) que não só imaginavam que sem a afluência dos judeus orientais correria tudo sobre rodas, como até instigavam os lacaios plebeus contra o estrangeiro desamparado, como quem instiga os cães contra os vagabundos. Mas quando o lacaio chegou ao poder, o porteiro ocupou a “casa senhorial” e todos os cães de  guarda se soltaram, o  judeu alemão reparou que perdera a  pátria e ficara desprotegido...

As urnas cargas o demo, sobre todo cando só nos dan a elixir entre a falsa vella realidade e esa mesma velleira tristeza cargada de bombo patrioteiro.


Sábado, 30 de abril de 2017

Para heroes nós

Leo unha ampla recensión sobre a charla que deu un señor en Vigo , parece que a fin de presentar un libro. O autor preside unha entidade eclesiástica que realiza cada dous anos un informe sobre as liberdades relixiosas no mundo. A última entrega foi o pasado ano. Del seica se deduce que o cristianismo é non só a relixión maioritaria no mundo senón tamén a máis perseguida.

Segundo os seus cálculos entre sete e dez mil cristiáns son asasinados ao ano, deles entre dous e tres mil en Nixeria polas tropas do Boko Haram, que seica se debería traducir como “o pretensioso é anatema” e non como aparece nalgúns lugares como “a educación occidental é pecado”.

Segundo o relator seis de cada dez persoas viven en países onde non se respecta a liberdade relixiosa e apuntou como principal causa de persecución ao islam radical que identificou co Dáesh ou Daish, ao que dedicou gran parte do tempo da súa charla. Mais tamén puntualizou que contra o que puideramos pensar o comunismo non desapareceu senón que a persecución relixiosa segue a darse en China e en especial en Corea do Norte, e como terceiro foco de persecución apuntou o hinduísmo.

A medida que ía lendo o resumo xornalístico da charla íame asustando. Non só polos terribles datos que daba sobre a persecución relixiosa senón  porque me ía decatando de que o relator só entende como persecución a que padecen as persoas cristiáns por unha simple razón, a que dicía un veciño da miña aldea: “eu non creo en deus pero o noso é o verdadeiro”. É dicir que os que non pensan coma nós perséguennos por non pensar como debemos pensar.

Da análise internacional camiñou cara ao  particular e, segundo o informe, en España agrávanse tamén os incidentes intolerantes entre os que sinalou queima de portas de igrexas, as manifestacións de mulleres Femen, retirada de símbolos relixiosos en colexios e concellos, burlas cara a símbolos relixiosos, carteis e xornais contra as procesións de semana santa, burlas contra os bispos... Acusou desa intolerancia os partidos da esquerda, citou polo seu nome a PSOE, Bildu, Compromís, as Mareas galegas e as distintas marcas de Podemos. Rematou dicindo que isto pode empeorar co tempo e que só o poden evitar os xuíces.

Rematei esgotado de tanto heroísmo e preocupado por un relato que noutros tempos e noutros lugares provocou moita dor e sufrimento. Xogar a meterlle medo á  xente é unha insensatez impropia de quen pode dirixirse ao publico dende calquera caste de tribuna.

Venres, 28 de abril de 2017






venres, abril 28, 2017

De tapas con Casares

Foto Joaquín/Libraida
Nun pequeno espazo da vila de Gondomar xuntáronse, por agregación, unha serie de pequenas faíscas de lembranza do veciño miñorán que o fan  presente en moitos momentos da vida cotiá da veciñanza. Onte foi unha charamusca máis nesa acordanza.

Hai ben anos mantiveramos co escritor unha especie de “tertulia”, coa particularidade de emitirse pola, hai anos infelizmente desaparecida, radio municipal de Nigrán, na que ademais de literatura, de cultura ou de política falamos do que a el lle gustaba máis, a vida e as historias de vida.

Nese repaso reflexionou sobre aquelas persoas coma el, ou coma  min, que non temos un territorio estable de vida. Nacera en Ourense, medrara en Xinzo con longas tempadas en Beiro ou Sabucedo, logo o seminario, Santiago de estudante, anos en Cangas e outros lugares, lembrounos que no sitio onde máis tempo viviu, daquela dicía 18 anos (debeu ser no verán do ano 2000), fora no Val e que elixira o sitio porque lle gustara. E entre Vilariño, Panxón, Baiona, A Ramallosa e Gondomar transcorreron moitas horas daquelas dúas décadas, en especial nos descansos do verán.

Ese recordo gondomarés encetou pouco despois da súa morte cando o pleno do concello acordou denominar  o paseo que bordea o parque da Coelleira co seu nome. Así que senllas placas, unha no inicio, mesmo fronte á casa do concello, e outra no remate, pouco antes do vello matadoiro, inmerecidamente abandonado, lémbrannos que aquel paseo se chama Carlos Casares. As primeiras placas foron substituídas por outras de bronce deseñadas por Alfonso Soliño. Autor tamén da peza escultórica en madeira, aceiro cortén e pedra,  inspirada na Galiña Azul casariana que se instalou no espazo central dun pequeno xardín á beira do paseo, moi pretiño da libraría de Aida, outro espazo que, sen ter relación directa con Casares,está  absolutamente unido a quen non só foi escritor senón tamén, e durante moitos anos, editor.

O paso do tempo fixo que a cafetería que dá a ese xardín chegase a ser xestionada por César González quen recolleu a simboloxía da galiña para incorporala ao seu novo proxecto que denominou “A Galiña do Ardora”, popularmente denominada xa “A Galiña”.

   Hoxe, pois, por iniciativa destes dous establecementos, a libraría e a cafetería, fomos de tapas con Casares. A cousa comezou cunha brillante e didáctica reflexión sobre a derradeira novela de Casares O sol do verán a cargo de  Rocío Vieites que tivo lugar no local da libraría. Despois achegámonos á cafetería para, entre lecturas de Á Marxe, a popular tiriña de Casares na Voz, referidas ao Miñor, degustar a tapa “o sol do verán” que consistía nun ovo fritido sobre un molde, cunha cuberta e outras cousas ricas entremeadas. Unha xornada, estou seguro,  que sería do agrado de Casares como o foi de moitas das súas amizades que alí nos reunimos.

A iniciativa vaise prolongar durante todo o ano; será o último xoves de cada mes: un libro e dez textos de Á Marxe. O escritor entrou no cotián das xentes de Gondomar. O seu maior éxito.


Xoves, 27 de abril de 2017

martes, abril 25, 2017

De súpeto, dous pesadelos.

Hai días que é mellor non ler os xornais. Os pasados pesadelos, as angustias doutros tempos, reverdecen. Pasoume coa defunción, deus o leve, dun tal Utrera Molina, falanxista e franquista, ministro con Carrero Blanco e Arias Navarro, conselleiro da Fundación Francisco Franco, reclamado pola xuíz arxentina María Servini, instrutora da causa penal contra o franquismo e que ditou orde de extradición contra este personaxe, desobedecida pola Audiencia Nacional, por validar coa súa sinatura a sentenza de morte do mozo  Salvador Puig Antich.

Vexo no xornal os cánticos fascistas á saída do cadaleito do sogro de Alberto Ruíz Gallardón. No seu momento, ao pai deste  último, home liberal, conservador, monárquico de “don Juan”, deputado de Alianza Popular, un xornalista preguntoulle sobre se non era moi de dereitas o partido ao que se afiliara tendo en conta a súa orixe na oposición “juanista” ao franquismo. Don José María, así se chamaba,  respondeulle que se quería coñecer a alguén de dereitas falase co seu fillo. O que son as cousas, o fillo despois andou a xogar a “moderno”  mentres mantivo o pulso coa agora dimisionaria portavoz do PP no concello de Madrid, pero en canto chegou ao Ministerio de Xustiza pretendeu revisar o paquete de leis aprobadas durante o primeiro mandato de Zapatero. Ata que dimitiu ao día seguinte de que Mariano Rajoy anunciase que o PP non apoiaría a súa proposta de lei do aborto. As elites son endogámicas tamén para reproducirse.

Escoitar aquel canto reviroume o alento e trasladoume á miña escola, o “Grupo Escolar Calvo Sotelo”. Vinme alí, apoucado, cantándoo,  marcialmente, tanto ao izar bandeira como ao arriala. Alí, fronte por fronte coa palmeira que lle daba verde ao patio interior e da que un mestre enfurruñado cortaba unha ramiña que con moito tino transmutaba en maleable vara que metía medo só co seu zunido antes de chegar as canelas descubertas da rapazada. Á sombra innecesaria da árbore tropical púñase a Sra. Carme para quentarnos unhas enormes potadas de leite que preparaba mesturando auga cuns pos amarelentos que viñan en enormes sacos que lucían un enorme gravado que dicía: USA. Eran os refugallos do Plan Marshall que chegaban a España do Franco admitido no club occidental.

O outro non era tan agoniante pero retrotraeume tamén ao ano no que fusilaron a Puig Antich. Tarde morriñenta en Compostela. Alguén que pensa estudar Psicoloxía e de feito está matriculado nunha facultade acabada de nacer, a de Filosofía e Ciencias de Educación, mira o cartel anunciador, gardado dentro dunha caixa de madeira e protexido por un cristal colgado na columna central, das tres que separan a rúa do recibidor onde se  tiran as entradas e se colocan os fotogramas das novas película que van pasar.

Naquela columna, entre o A e o G da palabra Yago, na rúa do Vilar, facíase publicidade do filme desa tarde. Analía Gadé, Francisco Rabal, Espartaco Santoni; temática manicomio, enfermidade mental; director Rafael Moreno Alba. Decidímonos a entrar.

A sala practicamente  baleira. Comeza a proxección: século XIX, vixiante brután, ducias de enfermas de melancolía, monxas a castigar e psiquiatra comprensivo con certo ar freudiano e rebelde e de súpeto escenas de castigos con auga que deixaban os corpos femininos nús, de lesbianismo, de violacións... e un aire confuso percíbese no silencio profundo da sala. Ao remate da proxección os espectadores, moi escasos, saímos en silencio.

Primeiro intento racionalista. É un globo sonda do réxime para ver a rección do público e do  búnker? Parece excesivo para un experimento? Ten que ter unha explicación? A nova espállase polas “tazas” do Franco, no Ourense e no 42. A xente tómao con rexouba e na sesión da noite o cine está cheo e nos días seguintes, poucos, dous ou tres, ata que se corrixiu o erro. A copia era para o mercado exterior. Soubemos así da “doble versión” que exemplificaba a dupla moral das elites.

Lembreime ao ler un recordatorio nun xornal dixital. Esaxeracións propias de todo recordatorio “epatante”: a “conservadora Compostela” era na realidade unha cidade cun evidente predominio universitario que pouco tiñan xa, maioritariamente, de conservadores (no senso de partidarios do réxime); que a copia fose para Santiago de Chile e non para a nosa capital estráñame moito en especial porque daquela a cidade austral estaba xa baixo o réxime de terror de Pinochet, o golpe de estado foi o 12 de setembro de 1973; que chegaban autobuses das cidades galegas, paréceme outra esaxeración, cando menos da que non tiven noticia; que o cine “petouse”, certo pero co estudantado compostelá chegáballe. O que máis transcendencia tivo foi a rexouba con  iso de que o réxime comezaba a perder o control.

Uns meses despois demostrounos que non estaba disposto nin a perdelo, nin  a ser “brando” como cando o proceso de Burgos. O dous de marzo de 1974, fusilaban a Puig Antich. Alí estaba a sinatura de Utrera Molina. Unha parte do estudantado compostelán interrompeu durante os días do proceso o desenvolvemento da cidade, con cortes de tráfico (“saltos”) e duros enfrontamentos coa policía. 

Por certo, para as persoas interesadas, o filme titulábase “Las  melancólicas”.

Mércores 26 de abril de 2017


Banca gaña. Fagan xogo.

Cada quen expresa as alegrías ao seu xeito. No botellón, con cervexas,animando o seu equipo ou bailando a sardana. Algúns fano investindo en bolsa. Ao saberse do pase de Macron á  segunda volta o Ibex subiu máis do 3%, a bolsa parisiense avanzou un 3,87%, o Dax alemán gañou un 2,16%, o FTSE británico,  sobre un 1%, o mesmo que Wall Street.

Saíulles ben o farol. Apostaron por fóra dos grandes partidos desacreditados. Macron era o tapado das elites aínda que iso supuxese poñer na picota o candidato de  “Les Républicains”, herdeiro da UMP, e sobre todo desfacer  definitivamente o PSF mitterrandiano; Benoît Hamon non chegou ao 7% dos votos.

A aposta das elites políticas e económicas francesas e dos seus correlatos na Unión Europea era Macron , agora xa poden presentalo como a resposta democrática, isto é, europeísta, sensata, moderna, actual, racional, centrada, de consenso... ante a irracional,  retrógrada, antimoderna, pailana, costumista... Le Pen. Gañaron a primeira man.

Mais a cidadanía francesa semella tan convulsa e indecisa como moitas outras dos estados da UE. Por primeira vez a disputa estivo entre catro, non entre dous como induciron os medios na campaña previa e como interpretaron os resultados. Lembremos Macron (23,86%), Le Pen (21,43), Fillon (19,94), Mélenchon (19, 62), Hamon (6,4).

Os medios xa divulgan “urbi et orbi” o apoio de Fillon e Hamon a Macron e agardan unha vitoria deste por máis do 60%. O conto da leiteira. E aínda que fose así, cunha posíbel e substancial caída da participación, un corenta por cen estaría apoiando a Le Pen, porcentaxe na que se expresaría tanto a dereita extrema como a Francia máis conservadora e moitos das persoas cabreadas cun sistema que basea a súa desorbitada acumulación na depauperación das clases medias e traballadoras e na marxinación de inxentes reservas de man de obra.

Queda pois a segunda man no “ballottage” do sete de maio. E, en especial, as lexislativas do 11 e do 18 de xuño. Daquela veremos cal é a reacción dos aparatos dos dous partidos tradicionais e a capacidade de Macron para conformar unha maioría que lle permita gobernar cunha mínima comodidade. Non lle vai ser doado.

Pola volta do verán celebraranse as lexislativas en Alemaña (24 de setembro). Daquela veremos como queda a política central europea.

Martes, 25 de abril de 2017




Cal é a diferenza?

Mañá é 25 de abril. Para os espíritos libres e xustos é Grândola por sempre. Non é tempo para nostalxias senón de abrir camiños, mesmo ata queimarte. Non sería a condescendencia cos tempos idos propia do Zeca Afonso, un dos poucos portugueses que tratei que tiña a afouteza de recoñecer os dereitos da nosa nación, quizais por  criarse na preta  Angola e no alongado Moçambique. Mesmo esa condescendencia non sería propia de Vasco Gonçalves, Rosa Coutinho, Otelo Saraiva de Carvalho... e tantos e tantos outros que fixeron posíbel aquel agromar de “cravos” polas rúas  irmás.

Non é tempo de nostalxias porque hoxe Portugal e o seu goberno compartido, nas decisións, polo BE e o PCP está a darlle unha lección a Europa de que é posible facer unha política económica que non se fundamente no espolio das clases medias e dos traballadores. Que unha política socialmente xusta é o xeito máis eficaz para coutar os medos irracionais nos que prende o neofascismo campante, cada vez con máis intensidade, na Europa afogada polas políticas “austeritarias” ao servizo da expansión alemá cara ao  leste. Que é tamén o xeito de inhibir os tambores de guerra ensaiados no Medio Oriente e os ecos que retumban  na Rusia imperial e no xendarme norteamericano, ambos en mans de lideres salvíficos de grandezas do século pasado.

Non é tempo de nostalxias nin de rancores vacuos.  Un aínda lembra as dificultades de José Mario Branco para estreitarlle a man ao xeneral Vasco Gonçalves e ao almirante Rosa Coutinho. Como un maoísta de condición podía saudar de xeito educado aqueles dous stalinistas traidores á revolución?. Uns e outros  estaban xa derrotados pola historia, esa insensíbel matrona.

Naquelas tensións post 25 de abril abriuse unha fochanca entre a esquerda portuguesa tan grande, aínda que non tan tráxica, como o cavorco inmenso e duradeiro provocado polos temores de Ebert e o SPD e as pretensións revolucionarias dos espartaquistas e do KPD que causaron o asasinato de Luxemburgo e Liebknecht en xaneiro de 1919.

Agora un goberno do PS de Antonio Costa en alianza parlamentaria co BN de Catarina  Martíns e o PCP de Jerónimo de Sousa encamiñan Portugal, con coñecidas dificultades, pola vía da defensa das maiorías agredidas pola crise do capitalismo depredador.

Cal é a diferenza entre Portugal e España? O 25 de abril.

Luns, 24 de abril de 2017


luns, abril 24, 2017

Aguirre, a cólera ultra

Un non pode deixar de a imaxinar como unha deusa rubia, transunto de Klaus Kinski no filme de Herzog, empoleirada na proa dunha carabela, ou mellor dun bergantín, navegando pola Gran Vía, axitándolle o cabelo un vento frío e seco, cun dedo estarricado, cal Colón, indicando a dirección do infinito e as masas populares seguíndoa e aclamándoa como a gran líder. “Lideresa” seica.

Lope de Aguirre andou polas terras americanas sementando o terror de Deus empurrado pola cobiza dos homes. Derrocou e matou o seu xefe Pedro de Ursúa porque seica só pensaba na súa amante Inés de Atienza, a  que tamén, tendo xa o mando, matou para que os seus capitáns non pensasen nela. Matou o sucesor de Ursúa, Fernando de Guzmán. Declaroulle a guerra ao Emperador Filipe II e proclamouse Príncipe do Perú, Terra Firme e Chile; asolou illas e terras, matou gobernadores, membros do Cabido, soldados, colonos, indios e mesmo a  súa propia filla porque a quería tanto e non soportaba que se deitase con xente ruín.

Personaxe deste calibre sanguento tiña que converterse en recurso literario e artístico múltiple. Entre outros, Ramón J. Sender dedicoulle unha novela, La aventura equinoccial de Lope de Aguirre  na  que se inspirou Werner Herzog para a súa película  Aguirre, a cólera de Deus (1972). Unha demencial travesía polo río Marañón na procura de El Dorado. Rodada “in situ” (isto é, sen chroma key e cousas desas), precedente da Apocalypse de  Francis Ford Coppola. Anos despois o Herzog repetiría experiencia fluvial co “pirado” do Kinski en Fitzcarraldo. Pouco importan as dificultades pois o que nos move é a fe neurótica de Herzog-Kinski-Aguirre.

É evidente que Aguirre, Esperanza, é tamén personaxe  novelesca. Cando a alguén se lle ocorra un relato sobre a corrupción na cloaca capitalina nos anos de viño e rosas terá que construílo arredor desta muller movida pola fe no ultraliberalismo que un día quixo ficar cega e xorda a respecto do que pasaba no seu circulo de xiz. Despois virá alguén que o traduza en imaxes e procure unha actriz que se asemelle ao violento e endeusado Kinski.

Aguirre, a señora, elevou o  listón da corrupción evidente no que pasou aos anais da inmundicia como “tamayazo”; conspirou contra o seu inimigo político Gallardón e rumiou a súa frustración durante un tempo; declaroulle a guerra (política) a Filipe II-Rajoy. Foi quen de saír sorrindo e sen despeitearse ante as cámaras dun accidente de helicóptero mentres o seu xefe tremaba como unha vara verde; fuxiu da policía para que non lle metesen unha multa por estar mal aparcada e resistiu heroicamente cando lle meteron no cárcere (alí segue) o seu “granado” primeiro capitán. A Gürtel, a Púnica, a Lezo andan a dar  voltas na raia de xiz.

Foi ministra, presidiu o Senado e a Comunidade de Madrid. Leva 35 anos en coche oficial pero é unha gran gabadora da iniciativa privada e de adelgazar o estado. Agora chora polo sucesor capitán encarcerado. O orgullo de clase manteraa viva, coa cabeza ergueita en grandilocuente delirio porque sempre coidará que fixo o que tiña que facer. Non terá dúbidas como aquel seu tío Gil de Biedma, burgués polo día e tunante pola noite, que como el mesmo dixo seica lle dera máis desgustos á súa  familia por poeta que por maricón. A señora terá sempre o apoio da súa “familia”, esa que ela marcou cun trazo de xiz.

Aguirre, Lope, non atopou El Dorado. Aguirre, señora, non chegou a presidir o goberno de España. Ambos fracasaron, pero serán personaxes na literatura e no cinema.


Domingo 23 de abril de 2017

domingo, abril 23, 2017

Sociedade civil

Sóubeno o outro día por Alejandro Tobar; Hugin e Munin son, na mitoloxía nórdica, un par de corvos servidores de Odín. A xeito de drons,  andaban polo mundo e recollían información para o deus-xefe. Saían coa alba e regresaban polo serán. O primeiro co papo cheo de novas sobre o pensamento, o segundo sobre a memoria. Pousaban nos ombreiros do deus e bisbábanlle as novidades no ouvido.

Pola contra, entre nós, o corvo, non é un paxaro ben visto, aínda que se recoñezan a súas habilidades. Na cultura popular o corvo é unha ave de mal agoiro ("Corvo agoireiro, vaite lixeiro...”) , pola negrura da plumaxe, por comer carne e polo irritante grallar que acostumamos imitar con desafecto, co mesmo co que lle chamamos “corvos” tanto a seminaristas inocentes como a curas revirados.

Mais o que quería era falarvos da iniciativa editorial Hugin e Munin que encabeza Tobar e sobrevive, no fundamental, coa subscrición anual a cambio de 8 dos libros. Todos eles traducións que nos permiten ler na nosa lingua a Zola, Conrad, Sartre, Henry James, Chinua Achebe, Pasolini... e a moitos autores dos países nórdicos, máis descoñecidos e de acceso non moi doado. Unha iniciativa social na que máis dun cento de persoas garanten coa súa achega un proxecto de tradución e edición imprescindible neste labor diario do facer normal o que nos é propio.

O mesmo día en que Tobar nos falou de como se sostiña o seu proxecto, nos xornais a imaxe  dun grupo de profesionais da medicina coas súas brancas batas erguía uns carteliños nos que nos daba as grazas, e dicían: “obrigada”, “marcamos a diferenza!!” “I+D”, “coñecemento”, “avance”, “vangarda”...

Esta imaxe iluminaba unha nova que nos informaba de que o estudo da biopsia líquida por medio de dúas máquina de precisión sería posible cos 600.000  euros recadados nunha eficaz campaña de micromecenado que puxera en marcha o Grupo de Oncoloxía Médica Translacional do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago (Oncomet).

Probablemente detrás do éxito desta iniciativa estea que o cancro segue a ser unha das enfermidades que máis lle preocupa á sociedade pero non deixa de causar satisfacción que o que se denomina dun xeito estraño  “sociedade civil” reaccione ante unha demanda, rompa coas dinámicas individualistas, diga que os gastos en I+D ou na promoción da nosa lingua non son gastos senón investimentos e, finalmente, o que máis ilusión me produciu, ver aqueles mozos e mozas cosa súas batas brancas erguendo os carteis de agradecemento e reivindicación na nosa lingua.


Sábado, 22 de abril de 2017

sábado, abril 22, 2017

Se non eres…

Houbo un tempo no que un extravertido, accesíbel , “campechano” e sobre todo popular presidente deputacional empregaba un retrouso despectivo, insinuado no título deste post, con quen non fose do seu partido, acompañándoo do son “charanguero” dun trombón de varas. Sabía o que facía. Estaba a crear comunidade. Unha comunidade fundada no nacionalismo conservador español de esencia galaica con el como xefe da parroquia. Nesta súa acritude contra os opositores mesmo chegou a confundir algúns dos cofregueses da oposición.

Para a supervivencia de calquera comunidade prepolítica ou preestatal,  a conciencia de pertenza á mesma, o fortalecemento dos lazos do que Tönnies denomina “comunidade de sangue, lugar, pensamento, parentesco, veciñanza e amizade”, que o  sociólogo alemán consideraba “a forma de comunidade verdadeiramente humana e suprema”, son cruciais. Cando esta, a comunidade, se sente ameazada recorre ao  orgullo como catalizador da unidade  comunal en risco de creba. É o que anda a facer nestes seus días tormentosos o presidente Rajoy. Non botou man do trombón, supoño que polo seu natural ánimo insulso.

Un recurso similar, só que máis moderno, no senso banal do termo, isto é “ guai”, empregou a raíña consorte cando lle enviou, hai algún tempo, unha mensaxe de móbil a un colega, agora caído en desgraza definitiva, e que, supoño, que con tal motivo se fixo pública. Despois de expresarlle a súa confianza de amizade, veciñanza e fraternidade indícalle o recurso ao orgullo comunitario: “Lo demás, merde”, dille. E remata con “Un beso compi yogui (miss you)” que achega a nosa primeira dama ao trombón “charanguero” do ex presidente deputacional.

Quixo a deusa fortuna que estas dúas novas, a de Rajoy e a raíña consorte (a do trombón tróuxena eu polos pelos), ocupasen a mesma folla dun xornal que outra referida ao xuramento de sangue que se tomou a si mesmo o goberno catalán.

Unha por unha as persoas que integran o executivo asinaron con pompa e boato o manifesto no que se comprometen a “organizar, convocar e celebrar un referendo”. Son 190  as persoas asinantes do compromiso do seu futuro; supoño que non desexan un castigo tan personalizado como o de Mas, Homs, Rigau e Ortega. Tamén neste caso tratan de crear unha comunidade “humana e suprema” como diría Ferdinand Tönies.

Só apuntar unha sutil diferenza nestes recursos á comunidade, ou se queren ao nacionalismo. O duns é o nacionalismo exercido dende a instancia política do estado e, desculpen a maledicencia, dende intereses particulares inconfesables. O outro dende alguén que pensa que unha nación pode e debe dotarse do seu propio estado para que o nacionalismo deixe de ser necesario.

Ao final, lembra Beramendi, ou polo menos así o puxeron, no mesmo xornal: “Nesta península bendita, o nacionalismo que máis mortes produciu na historia, con moita diferenza, foi o nacionalismo español”. Estou seguro de que ao profesor Beramendi non gusta nada destas malfadadas contas; pero ás veces cómpre lembralas.


Venres,21 de abril de 2017

Agardando por Francia

O mundo, en especial o espazo da Unión Europea, está pendente do domingo francés. Polo de agora semella que serán as primeiras presidenciais nas que catro dos candidatos poden chegar a segunda volta,  por riba cunha proximidade, nas enquisas,  que impiden facer un prognostico que vaia máis alá de intuición do adiviño. Pola contra está claro o gran perdedor. Non só o candidato Hammon senón o Partido Socialista Francés.

O partido que comandado, dende 1971, por François Mitterrand se converteu na alternativa de esquerda en substitución do Partido Comunista Francés. Dende a morte de Miterrand, presidiu a V República durante dous septenatos (1981-1995), o PSF non volveu ostentar a presidencia ata a vitoria, en 2012, de Hollande. A gran herdanza que deixa parece clara, o afundimento do seu partido.

Dende o Eliseo á insignificancia. Ao candidato oficial do PSF as enquisas non lle dan máis alá do oito por cento, uns tres millóns de votos que contrastan cos dez millóns (na primeira volta) de Hollande. Unha sangría semellante á do PASOK e moito máis intensa que a do PSOE.

As causas son comúns á socialdemocracia europea, extraviada, por abandono do seus presupostos ideolóxicos dende a Terceira Vía de Blair, Schröeder e Clinton, ficou descomposta polo rebumbio da crise de 2008. Presa do discurso hexemónico da dereita non foi quen de poñerlle freo ás propostas do fundamentalismo tatcheriano, de actuar de contrapeso, de propoñer alternativas, nin de defender as vítimas da crise.

Por riba aos seus dirixentes treméronlle as pernas cando tiveron que tomar decisións. Zapatero converteuse definitivamente en “zapatitos” en maio de 2010 e a maior achega de Hollande, ademais dos seus ires e vires de cama en cama, foi copiar a reforma laboral de Mariano Rajoy, provocar as grandes mobilizacións populares, o descrédito do presidente e a desfeita do PSF. Hollande renunciou á candidatura; nas primarias Hammon gañou a Valls, algo así como que Sánchez lle gañase a Díaz.

Os sete millóns de votantes da primeira volta de hai cinco anos andan á procura de acubillo. Uns camiñarán cara ao centro-dereita de Macron e outros cara á esquerda de Mélenchon. O mellor exemplo da desfeita é que tanto un como o outro proceden do PSF.

Xoves, 20 de abril de 2017


Máis de tres son multitude

Cando Arvid Stajärnblom recibiu a nota da súa amante, casada coma el, na que lle comunicaba: “… entregueime a outro home na túa ausencia …”, respondeulle: “Porén, hai algo que debo dicirche, miña Lydia, para que o lembres ben. No que atinxe ao número de amantes dunha muller, é preciso aplicarlle a aritmética dos aborixes austrais: como moito, que sexan tres. Máis son multitude”.

Descoñezo con exactitude a que nativos do sur se refire Hjalmar Söderberg na súa novela. Seguro que a algunha das tribos que os nor-europeos estudaban con fruición, ás veces imperial e  malsá,  no enceto do século pasado que é cando se desenvolve a acción narrada polo escritor sueco, contemporáneo do relato. Marta Dahlgren, da nación do autor e galega por vontade, vén de verter ao galego O xogo serio, para a editorial Hugin e Munin.

Da mesma opinión que o tal Arvid era o meu tío-avó Nilo, e non só por machismo, que tamén. O meu tío-avó era solteiro, sempre o foi. Algúns poñían bico de rato, risa de coello e insinuacións mal intencionadas cando lle preguntaban se non pensaba casar. Gustábanlle as mulleres. De feito moitos anos máis tarde souben que de cando en vez ía a capital e cursaba visita, discreta iso si, a unha das rúas innomeábeis para a xente que se consideraba decente.

Para el o asunto era máis complexo. Era filosófico. Explicaba, a quen lle quixese atender, que un ten moitas dificultades para entenderse consigo mesmo, que non é doado levarse ben coa mesma mesmedade. Así que con outro, ou outra, a cousa empeza a complicarse e, mesmo, ás veces tornábase moi dificultosa. A diferenza do protagonista da novela que citamos, o meu tío-avó establecía o inicio da multitude en tres. A partir de aí, imposible. Como síntese desta profunda reflexión decidiu ficar como estaba, non por falta de posibilidades, e converterse no tío solteiro da casa de Estrela.

Na verdade non lle debe faltar razón, nin a Arvid, nin a Nilo. Dígoo porque intentar poñer de acordo a catro en vez de a un só debe precisar anos de proxectos e paciencia, aínda máis cando tes que convencer a miles de persoas de que os catro son quen de poñerse de acordo. É unha cuestión filosófica, clave para calibrar as posibilidades dun entendemento. O razoamento previo é, e como o van facer?.

Pois nesta lea está a oposición. Aínda que aquí estou máis de acordo co meu tío-avó que co mozo sueco protagonista da novela de Söderberg; tres son multitude. A tres anos vista, con europeas e municipais polo medio que poden mudar as cousas, non se olla alternativa. Non porque non sexa posible, senón por non resultar crible. Por dous motivos, na miña opinión. Primeiro porque non se albisca posibilidade de acordo ante a división a tres, a non ser que as pulsións centrífugas detectadas nalgunhas das forzas opositoras aclaren o panorama definitivamente e renuncien a concorrer nas eleccións de 2020. Segundo porque non se aprecia unha forza, ou un liderado, que sexa quen de catalizar o encontro das outras dúas. A día de hoxe, pois, para o PP e o seu goberno o panorama aparece despexado: relevo de Feixoo e a asentar un novo ciclo de dúas ou tres lexislaturas.

Ben sei que as situacións políticas son volubles en exceso. Quen lle ía dicir á  dereita portuguesa que cando, despois de tantos anos, conseguiu xuntarse, non ía gañar. Gañar gañou, pero de pouco lle serviu. Xa que o que aínda parecía máis difícil, moito máis de que a dereita se unise, que o fixese a esquerda, sorprendentemente aconteceu. E en multitude, a tres. Agora dan leccións e fan posible outra política.

Non sei eu se chegado o caso as direccións políticas e os liderados respectivos estarían á altura das circunstancias. Mais sobre todo desconfío de que unha promesa de entenderse entre quen só escenifica desencontros fose crible pola cidadanía.

Falando en prata. Non me parece posible unha alternativa ao goberno actual con tres patas. Podería ser con dúas. Pero para iso, outras dúas terían que poñerse de acordo antes das eleccións.
Ben sei que para moitas persoas que lean estas liñas isto vaille parecer “un conto chinés”, ou como dicía Voltaire para referirse ás relixións, “un conto asiático”.

Pero o outro, que non é conto, xa o coñecemos.

*Publicado en A Nova Peneira, abril 2017



xoves, abril 20, 2017

Adiantando o futuro

Iso de querer coñecer o que vai vir debe ser unha pulsión ben arraigañada  na especie Homo, ao mellor mesmo xa nos homínidos e ata puidera estar presente na orde dos primates. Sempre dende unha visión utilitaria: para saber máis que os demais, para obter beneficios dese coñecemento, para ter poder sobre os ignorantes,  porque non queren morrer... Este desexo de adiantarse ao tempo desenvolveuse con intensidade a partir do momento no que os distintos homo (parece que o erectus hai un millón e medio de anos, ano arriba, ano abaixo), predecesores nosos puideron durmir con máis sosego e os soños abrirse camiño entre o sono.

Dende aquel homo que rañando na cabeza e matando piollos á  beira dunha fogueira matinaba no que podería pasar cando saíse o sol ata aquel outro que rañando no mesmo sitio ou metendo o dedo do nariz, cun móbil na man libre, pretende atinar cantos goles meterá tal ou cal equipo para gañar uns euros, o proceso evolutivo humano non deu moitas voltas.

Coñecemos bastante ben as manías dos magos mesopotámicos que gustaban de interpretar os  soños, asunto no que destacou Xosé, o fillo de Xacobe, que aclarou o significado dos pesadelos faraónicos;  Homero sabía de ante man o que ía pasar porque os desuses decidían polos humanos e só cumpría saber consultarllo ao deus Apolo en Delfos e que a Pitia estivese inspirada; sabemos á perfección os estragos que facían os augures romanos para coñecer o futuro no papo dos polos sagrados, nas tripas das vacas consagradas ou no voo de corvos, choias e curuxas, e noutros moitos indicios máis. Aínda que non sempre era eficaz pois a César ben que o avisaron e de nada lle serviu.

Entre  nós, que nos vai o tétrico, especializámonos nos agoiros da morte: corvos  agoireiros, santas compañas, chíos de mouchos e curuxas, ouveos de cans, ánimas viradas en bolboretas a dar voltas arredor da luz...

Un dos grandes avances comunicativos que trouxeron as canles privadas de televisión foi unha amplísima oferta de homes e mulleres adiviñadoras segundo distintas e variadas técnicas. Sempre pensei que ían durar pouco tempo, quen vai comprar esas cousa! As miñas dotes  divinatorias son moi escasas. Sobreviven en antena o cal pode indicar unha certa clientela, cando menos.

Dende hai algúns anos cada certo tempo colócanme debaixo do limpa parabrisas un papeliño no que se anuncia un mestre-vidente, considerado, polo papeliño, un dos mellores profesionais que practica maxia africana e nos garante un éxito ao 100% en sete días. A verdade é que o mestre resolve todo tipo de problemas: “amor, boa función nos traballos e negocios, problemas coa xustiza (supoño que por isto debe ter moita demanda por parte de afiliados ao partido do poder), impotencia sexual, quita bruxerías, mal de ollo, afasta o que a un lle atormenta e recupera as relacións de parella en sete días”. Non pon o prezo, pero pola cutrería do papeliño non debe ser caro.

Non vos deixo o móbil  porque poderían acusarme de publicidade subliminar.


Mércores 19 de abril de 2017

mércores, abril 19, 2017

Na agarda de S.

Anda a afiliación do partido socialista esfollando a margarida para ver se despois do “S” vai nome ou apelido. Seica nuns días comezan as arcabuzadas que estiveron preparando durante estes meses. Os máis tráxicos falan de ruptura, de desfeita, de cento trinta anos de historia esborrallados...

Tampouco é tanta novidade. Nos anos da II República e da Guerra de España a división entre prietistas e largocaballeristas (non tiñan nada que ver con Vigo) foi tensa, e moito, ao tempo que moitas persoas o abandonaban para incorporarse a un emerxente Partido Comunista. Durante a ditadura o partido ficou na casa e sobreviviu no exilio. Cando os vascos llo entregaron aos sevillanos volveuse partir e durante algún tempo houbo un PSOE-H que comandaba Rodolfo Llopis, discrepancias que resolveu a favor dos daquela chamados renovadores a Internacional Socialista presidida por Willy Brandt. Logo, iso si, os anovadores foron quen de ir laminando, unha tras outra, todas as tentativas da ala esquerda do partido ao tempo que ían dobrándolle o pulso aos que pretendían un proxecto autónomo nas nacións do Estado. E os de sempre  elixírono para representar a esquerda con moitos votos novos e outros que tiñan memoria do pasado.

E tampouco é para tanto se o comparamos co que lle pasou a outros (PASOK) ou lle está a pasar (PSF) e os que seguiron o camiño extraviado encetado por Clinton, Blair e Schröder que nin detiveron a especulación financeira e inmobiliaria nin cortaron o endebedamento desbocado auspiciado polo neoliberalismo do capitalismo popular (Thatcher) ou de todos podemos ser ricos (Solchaga).

As estratexias están presentadas. Susana Díaz quere representar o PSOE de sempre; Pedro Sánchez pretende ser a voz da afiliación ofendida polo social-liberalismo extremo e Patxi López quere presentarse como o que pode remendar as costuras.

Sexa quen sexa ou sexa o que sexa, a crise do PSOE é o que mellor representa a fin do ciclo longo que podemos chamar “réxime do 78”.

Martes, 18 de abril de 2017


martes, abril 18, 2017

A disputa pola orixe

São João do Souto e Capela dos Coimbras, en Braga
Sempre me chamaron a atención as leas, ás veces mesmo ferintes, nas que se ensarillan eruditos e próceres locais polo lugar de nacemento de tal ou cal grande, ou non tanto, personaxe histórico. Quizais o caso máis coñecido sexa o de Colón que derramou litros de tinta e estragou centos de folios nun permanente debate de difícil solución. Fronte á  tese, semi-oficial, da súa orixe xenovesa (aínda que non soubese escribir nin falar italiano), apóñense moitas outras: catalán, sefardí, mallorquino, portugués, mesmo que se tratase dun criptoxudeu ibicenco, ata chegar á teoría da orixe pontevedresa de Celso García de la Riega. Esta volveu tomar forza, nos últimos anos, ao demostrarse  a inxustiza cometida co polígrafo pontevedrés acusado de  manipular os documentos e á mesma engadiuse unha variante documentalmente exotérica que identifica o Almirante das Indias co alporizado Pedro “Madruga”,  Conde de Caminha e señor de Soutomaior; causa na que xa non milita só Alfonso Phillippot.

Outro caso, menos intenso en documentos, resolto a base de estatuas, é o de Viriato a quen lle erguen monumentos, por se acaso, en Zamora, Viseu e Guijo de Santa Bárbara (Cáceres) e que mesmo Baiona podería reclamar unha para sí. José de Santiago no seu Bayona. Antigua e Moderna, descríbenos con todo detalle a valorosa acción do caudillo lusitano, isto non está moi claro xa que de cando en vez é español (?), para salvar a Erizana das gadoupas inmisericordes do romano invasor. Ata don Pelayo, astur para uns, cántabro para outros, e, segundo o autor referido, con moita posibilidade de ser natural de Baiona (daquela sería Paio) mesmo antes de esta existir como tal. Tamén en Gondomar temos unha certa disputa xa que a dona Joana Dacuña seica se lle ocorreu parir en Astorga, polo que o noso don Diego xa non tería tanto pedriguee en orixe.

Viñéronme esta cousas ao maxín andando de ruada bracarense. Baixando pola rúa Afonso Enriquez, batín coa capela renacentista  dos Coimbras que fai medianeira coa igrexa barroca de São João do Souto. Nun lateral da fachada desta, en placa marmórea, sobre o azul azulexo que recobre a cachotería en contraste co granito orlado, brilla a lenda: “25 de julho de 1551. Nesta igreja foi baptizado Francisco Sanches”. A lapidaria frase xustíficase en base a unha certificación de bautismo que di que na referida data “... baptisei Francisco filho de Antonio Sanches fisico e de sua molher Filipa de Sousa padrinho o Comendador Antonio del Castilho e madrinha Maria Gonçalves molher do Licenciado Manoel Aranha moradores na rua do Souto”. Como “bracarense” será alcumado en ocasións.

Mais o mesmo Francisco Sanches deixou escrito na documentación que se conserva na Universidade de Montpellier: “natus in civitate tudensi”. Xa que logo outros engádenlle o alcuño de “tudense”. E transportando a cuestión ás grandezas nacionais para uns é “portugués”, mentres que para outros é “español”, poñendo a diferenza nun “s” ou nun “z”. De seguro que a quen non lle preocupaba moito o asunto era ao  propio personaxe, pois o alcume co que se lle coñece na historia da filosofía é o de “escéptico” e por iso formulador da “dúbida metódica” que engrandeceu a Descartes.

Pero tamén Francia reclama a súa cota por criarse dende novo, formarse e desenvolver a súa obra docente, filosófica e a práctica médica (Bordeus, Montpellier e Toulouse) e por figurar na súa partida de defunción como François Chance e mesmo  porque na súa obra máis difundida Quod nihil scitur (Que nada se sabe, 1580) considérase francés. Por suposto que tamén o reclama para si Israel,  por ser el  de familia xudía, o que non impediu que o bautizasen como dixemos. Estes ires e vires de Francisco Sanches terían máis que ver co seu carácter marrano que co carácter apátrida que non lle debía preocupar moito con tal de fuxir da persecución que no seu tempo era grande en Portugal, e que dicir da Castela que os expulsara. Na altura moitos xudeus portugueses establecéranse ben nos Países Baixos (a familia de Spinoza) ou na área de Bordeus como a de Sanches quen, no seu momento, terá que marchar de Montpellier, onde se formaba e exercía, para Toulousse.

Seguramente as diatribas sobre as orixes colombinas teñan moito que ver coas do filósofo Sanches, Sánchez ou Chance e con que “E em toda a desgraça milenar en que vivem os judeus, tiveram até agora um único consolo que foi não possuir uma tal pátria. Se alguma vez houver uma História justa, então será reconhecido o mérito aos judeus por terem tido o bom senso de não possuir uma “pátria” numa época em que todo o mundo se entregava à loucura patriótica.” (Joseph Roth, Judeus errantes, p. 45)

Luns, 17 de abril de 2017



luns, abril 17, 2017

Premonición

Joseph Roth (traxe escuro) con Stefan Zweig
Este livro prescinde dos leitores “objectivos”, que com a  benevolência barata e azeda, a partir das vacilantes torres da civilização ocidental,  lançam olhares de soslaio para o Próximo Oriente e os seus habitantes; que, por pura humanidade,  lamentam a deficiente  canalização e, por medo de contágio, encerram em barracas emigrantes pobres, onde a solução de um problema social é deixado ao critério da morte em massa.

Estas palabras escribiunas Joseph Roth no prefacio ao seu ensaio Judeus errantes, publicado en 1927. Non escribía sobre os eternos refuxiados da Siria ou da Palestina, do Irak ou do Kurdistán, senón, na altura, xa, dos “piolhos romenos, percevejos galicianos e pulgas russas”. El era un dese “percevejos galicianos”. Escribiu nunha ocasión: Quanto mais  ocidental for a origem do judeu, mais judeus há para os quais ele olha  com desdém. O judeu de Frankfurt olha com desdém para o judeu de Berlim; o judeu de Berlim olha  com desdém para o judeu de Viena; o judeu de Viena olha com desdém para o judeu de Varsóvia. Depois, vêm ainda os judeus da longínqua Galicia, que são desdenhados por todos eles, e eu sou de lá, o último de todos os judeus”.

Roth era un xudeu da Galicia occidental cando toda ela estaba integrada no Imperio Austro-húngaro ao que sempre botará de menos. Un dos “grandes” da literatura alemá; mesmo, se imaxinamos un xenérico ámbito literario universal, sería un dos “grandes”. Hai milleiros deles que nunca daremos coñecido. A creación literaria é inabarcábel non só para o individuo senón para calquera institución por moitos recursos cos que conte. Cantas grandes obras da literatura ficarán para sempre descoñecidas, comestas polo tempo, a couza ou a desesperación dos seus autores?. E que dicir das autoras, primeiras ignoradas. Non falamos só do malditismo como actitude persoal senón da maldición de vivir tempos convulsos como é o caso de Roth e moitos dos seus amigos.

Non descubro nada novo a respecto do autor de “A lenda do Santo Bebedor”, quen como o protagonista da novela, Andreas Kartak, enchoupado en alcol, era un lúcido premonitor, para a súa desgraza e a dos seres humanos que merezan ser considerados como tales, de futuros inmediatos e evidentes.  “Já se apercebeu certamente que nos esperam grandes catástrofes. Independentemente das privadas -pois a nossa existência literária e material está destruída-, tudo aponta para uma nova guerra. A vida pouco ou nada me diz. A barbárie conseguiu impor-se. Não tenha ilusões. É o reino do inferno.” Escribiu en 1933.

Roth non agardou a ollar como se desencadeou o horror absoluto, como diría o seu admirado Joseph Conrad; faleceu, o 30 de maio de 1939, aos 45 anos, preso con correa nun hospital para indixentes.

O seu derradeiro escrito titúlase “O Carvalho de Goethe en Buchenwald” e remata  así: “... que eu saiba, até agora, ainda nenhum dos ocupantes do campo de  concentração foi amarrado ao carvalho, á sombra do qual se sentou Goethe con Frau von Stein e que, graças à lei de  protecção da natureza, ainda cresce; pelo contrário, foram-no a outros carvalhos de que esta floresta não carece”.


Domingo,16 de abril de 2017

domingo, abril 16, 2017

Mediterráneo

O domingo 23 saberemos algo máis sobre o futuro de Europa. Seguramente teremos que agardar ata o sete de maio para confirmar a perspectiva que en calquera caso indica que a Europa posterior ás presidenciais francesas pode mudar en sustancia e que a creba entre a Europa Mediterránea e a Central se converta, ou non, nun cavorco insalvábel.

O Mediterráneo foi o escenario e o centro do mitin pola paz que pronunciou Jean-Luc Mélenchon no ateigado porto de Marsella portando unha rama de oliveira “L´arbre de la  Méditerranée. L´olivier de la paix” e que reflectiu a concentración do voto da esquerda arredor da súa candidatura en prexuízo do cada vez máis debilitado candidato do PS (Hamon 9%) que nin os seus apoian ao optar abertamente polo socio-liberal, candidato de Bruxelas, Macron (24%), o preferido para enfrontarse a Marine Le Pen (24%) na segunda volta. Co incombustíbel Fillon (17%) case descartado por méritos propios e cambadelas alleas xorde con forza a alternativa da esquerda agrupada baixo o rótulo de “La France insoumise” e o liderado de Mélenchon (18%).

Nous voici, nous voici!” comezou Mélenchon e  afirmou “A nous de dire que  l’émigration est toujours un exil forcé”.

Situado dende moi novo no esquerdismo estudantil desenvolveu despois unha intensa carreira como xornalista, profesor e político na esquerda do PS refundado por Mitterrand ata chegar a viceministro con Jack Lang no goberno de cohabitación presidido por Lionel Jospin, con Chirac na presidencia. En febreiro de 2009, funda o “Parti de gauche” que é o xermolo do movemento actual en dialogo co PCF, os verdes, socialistas de esquerda, trotskistas e outros grupos.

O devir vital das persoas, nalgunha ocasións, vai creando un pouso nas súas posicións ideolóxicas, sociais e políticas. Claro, cando non se trata dunha fraude. Por iso me chamou a atención non tanto o personaxe, do que demos uns trazos máis arriba, senón a persoa. Mélenchon naceu en 1951 en Tánxer (Marrocos), na zona internacional, daquela, onde os seus pais traballaban, el como empregado de correos , ela como institutriz, ambos naceran, franceses, en Alxeria. O seu avó era de Murcia, Antonio Melenchón, que a comezos do século pasado estableceuse en  Orán, na Alxeria, daquela francesa, e casou con Aimée Canicio tamén de orixe española. O seu avó materno, François Bayonna, naceu preto de Valencia e casou cunha italiana de Sicilia. Non é estraño pois que o candidato se referise o outro día a ese fío vermello que atravesa o Mediterráneo dende unha costa a outra.

Teño a impresión que Mélenchon ten máis posibilidades de coutar a Le Pen, nunha segunda volta, que o representante dos interese de Bruxelas, como no seu momento tiven a impresión de que Bernie Sanders podería gañarlle unhas presidenciais a un Trump gañador ante a representante das dinastías imperiais.

   Máis a impresión non é a realidade, só un móbil reflexo en augas axitadas.


Sábado, 15 de abril de 2017