Andei estes días pasados polas
terras occitanas que abeiran os ríos Lot e Garonne. En calquera recanto podías deterte
ante a fachada dunha igrexa católica, ou protestante, que ben sufriron aquelas
terras chás polas disputas relixiosas, marcadas coa lenda revolucionaria; facer
un alto, no centro de Agen, para retratar un lanzo de memoria da II República; achegarte
a Montauban para facerlle unha visita á tumba de quen quizais mellor
personifique a xeira republicana; mercar, en librarías de vello, algunhas
memorias intimas de La Guerre d´Espagne ou de súpeto bater coa familiaridade da
espiritrompa, da lingua das bolboretas que imaxinara Rivas e puxera en imaxes o
ribeirao de adopción e vida, José Luís Cuerda.
Todo semellaba insistir, naquela
semana laboral para os franceses e de exhibicionismo nacional-católico en España,
que nos sete días seguintes ficara comprometido para participar en varios
actos. O primeiro, e por partida dobre, o mesmo día da conmemoración republicana,
o venres 14, quizais na estela do mestre
don Gregorio e do cativo Moncho, quedara de acompañar ao amigo, dende a vella
Compostela, dunha Fonseca que se esmiuzaba en anacos mentres os estudantes nos
pechabamos nela con reiteración, Narciso de Gabriel, para que nos presente os
seus dous últimos libros Vermellos e laicos.
A represión fascista do maxisterio coruñés (2021) e Os mestres mortos daquel verán (2023) nos que se achega tanto aos alicerces
do nacional-catolicismo escolar como á mecánica do proceso depurativo ou á
tipoloxía das sancións así como a unha serie de historias de vida na que nos podemos volver a aproximar ao seu admirado Arxmiro Rico Taboada ou ás mestras María de
Miño e Mercedes de Monelos, brutalmente maltratadas e asasinadas ou ao miñorán
de vida durante anos, el e a súa familia, Víctor Fraiz Villanueva. Será pois un
pracer acompañar, o venres, 14 de abril,
ás 20h na Libraida de Gondomar (Rúa
Rosalía de Castro, 13), a Narciso na presentación dos seus
libros.
Pero
unhas horas antes será para nós ben grato participar no xantar da República, no
“Cupo sen fundo” de Goián, argallado como de costume pola dinámica e sempre
atinada “Comisión pola Memoria Histórica do Baixo Miño, Condado e Louriña” que
este ano homenaxeará a Raúl Francés, eu dígolle pai, para distinguilo do amigo
homónimo dende os tempos de Narciso en Compostela. Os Francés foi unha das familias
máis perseguidos polos facciosos sublevados nas terras do Porriño e da Louriña
e a fronte da súa memoria, de José, Eleazar, Antonio, Asunción, Eladio...
estivo e continua sempre Raúl, o fillo de José, asasinado en Tui o 27 de agosto
de 1936.
E ao día seguinte, sábado 15 de abril, de
novo por iniciativa da “Comisión pola memoria” participaremos, xunto ao tamén
amigo, o músico e investigador, Quico Paz Antón, na homenaxe aos presos que padeceron no Campo
de concentración de Santa María de Oia toda clase de penurias. Será a partires
das 11,30 despois dunha breve visita á parte do Mosteiro que ocuparon os
presos. Para esta visita é preciso ao haber limitación de prazas, no 605 78 99
15.
Moito
pesar me queda por non poder acompañar aos amigos e compañeiros Suso (Xesús
Andrés López Piñeiro) e Foz (Luís Gonçalez Blasco) na presentación dos seus libros,Castelao. Plástica e pensamento (1903-1916)
e Celso Emilio Ferreiro, naacionalista
galego, na “quedada” anual á que tampouco poderei asistir. As datas, ás
veces non son doadas de casar.
Por se vos prace, vémonos o venres 14 ou o
sábado, 15, ou os dous días se queredes.