E a heroína?*

Xa me parecía que iamos vivir un dejá vu siciliano.

O primeiro en levantar a lebre foi un  ínclito exalcalde “popular” grovense, de cuxo nome non merece a pena lembrarse, que saíu do seu agocho para demandar o secuestro cautelar do relato xornalístico de Nacho Carretero,  Fariña, publicado en setembro de 2015. Dous anos despois decatouse de que estaban a vulnerar o seu dereito ao honor. A retirada do libro foi unha puñetada para a editora e para Carretero e unha bendición para Antena 3 que, presta e solícita, reprogramou, adiantou a emisión da serie e ante o éxito xa lanzou a primeira tanda de capítulos ata con suspensión da proxección na semana das festas moradas. A posterior e última, polo de agora, detención de Sito Miñanco, o traslado ao cuartel da Garda Civil de Oubiña para declarar sobre non sei que, o asalto á casa dos Charlín... semellan formar parte dunha conxunción interestelar para elevar a cota de pantalla da serie que, por outra banda, na miña opinión, non precisaba desas axudas pois íase defender por si soa, tanto por afastarse desas series cutres que acostuman promover as cadeas privadas españolas, cutres como as súas elites, como por achegarse ás grandes producións da HBO, Netflix e demais, e non só todo está matinado senón que a creatividade brilla en cada recuncho.

Sobresaínte posta en escena, a ambientación, as paisaxes, o vestiario, os coches, os terzos de “estrella”... Todo en enxebre, en país, dende a produtora aos actores, algúns en plan estelar, a música, o elevado número de actores e actrices, a fotografía, a dirección artística e, como ramo, non podía ser doutro xeito, en “esencia” de país, o emprego diglósico da lingua, a vertixe a filmar na lingua propia que fan tan pouco cribles os xiros empregados como simboloxía identitaria como pouco aqueladas as disputas entre Miñanco e Terito en castelán. A “identidade feble”, propia de nós, maniféstase unha vez máis.

A poeira erguida pola demanda e a estrea da serie volverán retrotraernos ás épocas do fume e da fariña; lembrarnos que na Arousa mercábanche os décimos premiados na lotería polo duplo ou triplo do premio; o que gañabas deixando a chave do galpón ou da casa de verán; a Marcial o da motora, o, seica, fillo de Terito; coches, motos e forabordas con varios motores; restaurantes e luxos; alfombras persas que a dona da casa non deixaba pisar; comedores pechados con chave porque só eran para ensinar; pero tamén, unha mocidade desfeita, entregada, derrotada, de zombis adolescentes, de morcegos adoecidos polas primeiras raiolas de luz; de desaliño, desleixo, vómitos e sucidade.

Volveremos remontarnos á Sicilia, ás mafias, aos clans enxebres, a nomes coñecidos, ás necesidades de reprodución das vellas elites franquistas e dos empurróns das novas que querían a súa raiola de sol en forma de cartos para ter poder; ao éxito mundial da caste albariña estercada con billetes fumegantes ou enfariñados; ás bateas millonarias;  ás cetarias e depuradoras que tiraban o prezo do marisco...

Mais terémonos que seguir preguntándonos, tamén despois de ler o libro, tras seguirlle a  pista á  reconversión do fume en fariña, de onde saía a máis perversa de todas aquelas substancias, aquela que se espetaba unha parte da mocidade inconformista da Compostela dos últimos anos setenta, aquela que se difundiu como  un andazo polos barrios proletarios de Vigo nos oitenta, aquela que arrasou vilas como Monforte; aquela  que laminou vidas, estragou familias, limitou ilusións, castrou conciencias; aquela que segue sumida nunha inexplicable escuridade. Segue sen aclarase de onde procedía a heroína que matou os fillos das valorosas nais de Érguete.

Sabemos ben de como chegaba o Winston, sabemos dos ires e vires de Oubiña co seus fardos de haxix, do diñeiro escondido na “vigha” segundo a defunta vampiresa Esther Lago, coñecemos as aventuras colombianas de Sito Miñanco e os seus rallys entre bateas; mais as referencias á heroína son moi escasas nas case catrocentas páxinas do libro: unha á “charlina” e outra aos búlgaros. É todo? quén a introduciu?, quén a distribuíu?.

Seguimos a descoñecer a súa parte máis sinistra e horríbel. Aquela que levou a Nico, un mozo que tratei e do que un día recuperei a súa memoria ao velo na capa dun Futuro imperfecto (Xerais, 2010), o brutal relato escrito polo seu amor, Xulia Alonso.

Descubriume, pola contra, o libro de Carretero (Libros del OK, 2015) dous aspectos dos que, en parte, non me decatara.  Por unha banda, que o asunto do tráfico da cocaína segue máis ou menos igual, só que agora os narcos son máis discretos. Pola outra, que a cantidade de mortos arrastrados nas disputas interclánicas, ben lonxe dos números das grandes estruturas mafiosas, asustan un pouco cando ves a pinga-pinga que Carretero vai anotando.

·        A Peneira, Abril, 2018