 |
Código
de Hammurabi (Museo do Louvre)
|
É un dos documentos xurídicos, ou cando
menos normativo, máis antigo da historia da humanidade. O “código”
de Hammurabi, un “rei” babilónico que comezou o seu mandato hai 3.806 anos. Foi
redactado, posiblemente, en 1762 antes da era cristiá. A célebre
estela de diorita negra consérvase no Louvre parisiense, ben protexida das
bombas norteamericanas que estragaron o Museo Nacional de Bagdag e dos diversos
depredadores que arrepañaron co que puideron a comezos de 2003.
Volvendo
ao rego, nos tempos de Hammurabi, tamén nos anteriores e posteriores, a vida
económica, política e social das cidades mesopotámicas organizábase arredor do
palacio e do templo que proporcionaban aos seus empregados comida e aloxamento.
Aos campesiños alugábaselles a terra para traballar, aínda que tamén
podían ter terras propias. Se as colleitas eran malas acumulaban débedas e
cando non podían pagalas convertíanse, temporalmente, en servos ou escravos;
mesmo toda a familia. De cando en vez para garantir a estabilidade e a paz
social e evitar o deterioro das condicións de vida dos labregos,
condonábanse todas as débedas, facíase “borrón e conta nova”. Sabemos que no
mandato de Hammurabi houbo, cando menos, catro cancelacións xerais
das débedas.
A
famosa pedra Rosetta, que roubou Napoleón en 1799 e agora teñen os ingleses no
Museo británico, confirma a cancelación das débedas cada certo tempo
no Exipto faraónico. O mesmo se facía na Asiria e sabemos que tamén o
fixo, entre outros, Nehemías nos tempos en que se andaba a escribir a Torá (s.
V a. C.)
Andan
estes días moi revoltos os medios de comunicación coa proposta a respecto da
débeda de Podemos. Uns porque seica xa están a recuar e outros porque as
débedas non se discuten, páganse, que para iso se deu o golpe, en tres días,
para modificar o artigo 135 da constitución española e converter a débeda
privada en pública e limitar o déficit aos criterios que estableza a Unión
Europea. Agora soubemos que ninguén lle pedira este auto de fe explícito, pero
os partidos do réxime querían amosar a obediencia dos conversos.
Menos
alarma pois, sempre é mellor perder a bolsa que a vida. E destas
houbo moitas. Mesmo podemos tomalo coa rexouba de Cipolla no seu magnifico
panfleto humorístico Allegro ma non tropo (1988). O respectado
historiador da economía remata o seu ensaio “O papel das especies (e da pementa
en particular) no desenvolvemento económico da Idade Media” que precede ás súas
celebres, rigorosas e científicas “Leis fundamentais da estupidez humana” da
seguinte maneira, que me permito traducir da súa tradución ao castelán
publicada pola editorial Crítica:
“Na
primeira metade do século XIV, a situación financeira do rei de Inglaterra non
era nada boiante. Entre outras cousas, o rei pedira tantos cartos aos
comerciantes florentinos que só pensar no pago dos intereses chegaba para
producirlle dor de cabeza aos seus contables. Cando en 1337 declarou a guerra
ao rei de Francia por mor daquelas benditas viñas francesas, o rei Eduardo
coidou, como fan todos os que declaran a guerra, que a súa sería unha guerra
relampo e, tal como ocorre cos que proxectan unha guerra relampo, equivocouse
de cabo a rabo. A súa guerra relampo durou (...), 116 anos e el non viviu o
suficiente para sabelo. (...). Pouco despois de 1340 declarouse en quebra e
informou os banqueiros florentinos que non pagaría as súas débedas. Para os
florentinos foi unha perda desastrosa. Aínda máis, dende un punto de vista
psicolóxico foi un verdadeiro shock. Se no mundo dos negocios
non pode un fiarse nin dun cabaleiro inglés, ¿de quen demos poderemos fiarnos?.
Os florentinos tiraron as consecuencias lóxicas: abandonaron o comercio e a
banca e dedicáronse á pintura, a cultura e a poesía. Encetouse así o
Renacemento (...)”
* A Peneira segunda quincena de
decembro de 2014
Ningún comentario:
Publicar un comentario