 |
|
Ángeles Agrela: Ablación da metade esquerda
da lingua ao
retrato dun mozo
de Vicenzo Catena, 2011. Óleo sobre táboa, Ø 92 cm
|
Cóntase
que, en 1804, cando o Papa se achegaba a Napoleón para poñerlle a coroa de
emperador este tiroulla e púxoa el mesmo. Entón o Papa replicoulle: “Ben sei
que a vosa intención é destruír a cristiandade, pero a Igrexa leva case dous
mil anos intentándoo e aínda non o conseguiu”.
Cento
dez anos despois poderiamos lembrar a anécdota mudando de escenario e
convertendo os personaxes individuais en colectivos. Así que cando dos sectores
sociais máis barallocas escoitas a cacharulos múltiples, cacholáns
persistentes, caguiñas diversos, camanduleiros, galdrumeiros, chocalleiros,
garatuxeiros, prosmas, lerchos e laretas de plurais castas e condicións que
anuncian desastres para a nosa lingua e sinalan como
culpables de tales as persoas que a empregan como lingua para “ser e estar no
mundo”; por querela tanto que a chegan a afogar, por insultar a quen non a
fala, por non dotarse dunha metodoloxía da persuasión, por usala como signo de
reivindicación e lexitimación excluínte e porque todo o que se fai
en galego soa a falso, imposto, condicionado, ritualizado e artificial tanto
pola presión dos intelectuais que tutelan a esencia da galeguidade como dos
partidos que empregan a lingua coma arma arreboladiza...
Non
sigo que o conto é triste.
Aos
meus 17 ou 18 anos díxenlle aos meus pais que por que se empeñaban en falarme
raro. Dende aquela falamos na casa na lingua propia, e deixamos a outra, que
meus pais non sabían, fóra. Miña irmá xa non coñeceu aqueles anos de doméstica
lingua chapurreada. Tomei apuntes e mesmo fixen exames universitario no galego
que iamos descubrindo aos poucos. Durante 34 anos impartín aulas e
repartín apuntes na lingua do meu país e non houbo ningunha protesta
de pai, nai, nin gato, nin can... Criei tres fillos: o primeiro comezou máis
tarde na gardería e rompeu a falar en galego, agora manteno na conversa con
amigos e familiares; os outros dous incorporáronse moi cativiños o xardín de
infancia e alí romperon a falar en castelán, logo estudaron galego
pero son incapaces de construír frases longas en galego, seguramente por
desleixo pero sobre todo porque ninguén llo esixe.
Escribía
hai uns anos nun artiguiño xornalístico sobre o asunto este de andar retorcendo
as linguas, dicía:
“A
frase linlla a Alfredo Conde referida aos do PSOE. O escritor deleitábase en
ridiculizar “os esforzos lingüísticos de moitos dirixentes socialistas por
falar o inglés e a escasa dedicación dos mesmos ao dominio do apéndice carnoso
para que este se axeite aos dicires autóctonos”.
Desculpaba
eu unha parte dos membros deste partido dicindo:
“A
fracción maioritaria non retorce a lingua senón que retorce a cabeza. Pásame
unha e outra vez. Póñome a falar cun, ou cunha, militante do partido
do que falamos e a charla vai, cunaquel de normalidade, na lingua do país. Ás
veces nun galego afectado polo andazo televisivo de San Marcos ou politiqueiro
do Hórreo; outras nun galego fluído e lixeiro, e mesmo nalgunhas ocasións, as
menos, nun galego de construción enxebre e pronuncia popular. Ora ben, ao pouco
que me despisto e pasa alguén polo lado xa están nas falas castelás que seica
son as democráticas e constitucionais. O respectuoso coas persoas seica é
cambiar de lingua para falar en castelán. Iso si, eles nunca toman a iniciativa
para definir a lingua a empregar.”
A
verdade é que, como un xa vai tendo anos que contar, esta actitude lémbrame a
dos militantes universitarios do Partido Comunista na Compostela dos
primeiriños setenta. Daquela, cando alguén se atrevía a empregar a lingua do
país nunha asemblea estudantil xurdían sempre as voces “democráticas” que
esixían respecto aos demais e que para que todos entendésemos falase o brután
aquel en castelán. Era entón cando interviñan algúns destes activos dirixentes
estudantís para poñer as cousas no seu sitio, isto é, debiamos deixar a
discusión para outro momento, centrarnos no importante, e non no secundario. É
a mesmiña actitude cá dos que ao virar a cabeza mudan de lingua ou a dos
emerxentes Podemos, que nin se preocupan de chamarlle ás vilas ou lugares polo
seu nome e unha señora importante da dirección madrileña ten que pedir
comprensión con estes deslices de principiantes..., do uso maioritario do
castelán por parte dos denominados círculos non dixo ren e o seu líder xa
aclarou que iso das linguas e culturas era cuestión secundaria que o importante
era ter saúde. ¡Tócalle o nabo!
Podemos
remedar a rexouba do Papa fronte a Napoleón e dicirlle: Ben sabemos
que a vosa intención é destruír a nación dos galegos e das galegas pero os nacionalistas
galegos levamos varias décadas intentándoo e aínda non fomos quen.
* Publicado en Galicia Confidencial
Ningún comentario:
Publicar un comentario