 |
| Antigo teatro Losada |
O éxito da convocatoria
do “upetismo” en Ribadavia e no Carballiño non foi quen de agochar nin as
protestas producidas nestas vilas, nin as fortes tensións provocadas na Coruña,
Noia, Vilagarcía ou Cambados, só acougadas polos discretos actos celebrados en Vigo
e Pontevedra. Temíase que acontecese algo grave; como así sería. O ministro da
Gobernación, o militar Enrique Marzo Balaguer, emitiu duros comentarios sobre a
xira dos “umenistas” que se cabrearon aínda máis coa alocución radiada do
gobernador, Eduardo Garrido Castro, na que chamou á serenidade e respecto á
liberdade para evitar a intervención da autoridade.
La Región, entusiasta cos ilustres
visitantes, relata con miudeza os acontecementos daquel venres 5 de setembro de
1930. A mediodía, os líderes, arrodeados de afiliados capitalinos e “grandes
contingentes” procedentes do Carballiño e Verín, entre “vitores entusiastas” e
calorosas ovacións, pero tamén entre manifestacións “hostiles”, visitaron a
sede do partido para, de contado, desprazarse ao teatro Losada, ben protexido
por infantería e cabalería da garda civil, axentes de seguridade e policía, no
que se ía celebrar o banquete-mitin. Os incidentes foron en aumento a medida
que os comensais se achegaban ao teatro, ata o punto de que a banda de música
optou por retirarse sen interpretar ningunha peza e as forzas tiveron que
actuar para que puidesen entrar os camareiros cos manxares. Cando comezou o
banquete, grupos de “jovenzuelos y chiquillería” dirixíronse cara á rúa do
Progreso, mentres o comercio ía pechando, e apedraron as instalación do xornal
calvosotelista Galicia.
La Región, 6/9/1930
O triunvirato dirixente
(Calvo, Primo e Guadalhorce), Salgado Biempica, Celso Casar, xeneral retirado;
o ex presidente de Abastos, Bahamonde; Benjumea fillo; “Joselín”, ex alcalde de
Baiona; o xornalista Meirás e Ferreiro, ex presidente, ao igual que Casar, do ente
provincial, constitúen a mesa presidencial. Este último fixo o ofrecemento do
banquete; seguiulle Biempica que se referiu a eses asalariados “por dos
pesetas” e ao éxito dos actos do día anterior. Intervén despois Meirás e Medina
Togores. Primo foi recibido cunha grande ovación.
Calvo sinalou a “faz
tabernaria” dos sopradores de chifres, o fracaso da protesta obreira e que
algunha das sinaturas da folla esquerdista que se repartía era apócrifa, cando
menos a dun señor que “se encuentra fuera de España” (en referencia a Vicente
Risco), así como que algúns dos asinantes colaboraron coa ditadura ou mendigaron
“secretarías y despachos”, e recomendoulle aos galeguistas que mirasen con quen
se aliaban se non querían abandonar “los ideales del país”. Rematou o mitin
Guadalhorce.
Arturo Salgado Biempica, xefe
da UP e do calvosotelismo
Segundo se achegaba a
hora de remate do xantar, a algarada ía en aumento e as rúas do centro enchíanse
de xente. Segundo La Región, á fronte
dos grupos alborotadores estaban dirixentes republicanos e algúns asinantes do
“manifesto”. Os asubíos e apupos fixéronse enxordecedores cando os primeiros
comensais, uns cincocentos segundo El Ideal,
comezaron a saír. A policía tivo que ocupar o cruce das rúas para protexelos, pero
iso non amainou o reparto de losqueadas e bastonadas. Os xefes “umenistas” agardaron
no interior do teatro a chegada dos automóbiles, pero estes ficaron bloqueados
polo inmenso xentío. Daquela, optaron, acompañados dun gran número de
comensais, por saír no medio de labazadas e estacazos, pois a forza pública non
daba coutado a xente. Nun momento, Primo tirou de pistola, pero a rápida
intervención policial evitou que fixese uso dela. Entre pitadas e deostos
chegaron ao Campo de San Lázaro onde quixeron subir a uns coches de punto, pero
estes negáronse a levalos. Daquela comezaron a choverlle pedras. Guadalhorce,
dominado pola excitación, encarouse cos agresores, pero os seus acompañantes
refreárono e deu chegado á estación para coller o expreso cara a Madrid. Coa mesma idea ía Otero Pedrayo para achegarse
a Santander, onde a súa muller tivera un accidente de trafico. Os que
protestaban contra a visita dos herdeiros da ditadura recoñecérono e puxéronse
a aplaudirlle e darlle vivas.
Calvo e Primo foron dar
a volta por Ribadavia, para evitar a estrada directa e eludir atrancos, e achegarse
a Celanova, onde os actos transcorreron con calma, agás algunha chifrada que
outra. Ao remate da verbena regresaron á capital.
O xornal acantazado, o Galicia que dirixía Ginzo Soto, segundo El Pueblo inseriu unha nota na que aseguraba
que Otero Pedrayo “persona de cultura y educación”, a pesar de que a súa
sinatura figurase no manifesto, non estaba de acordo co seu contido e reprobaba
o acaecido, polo que, sen dúbida, a “chiquillería” que lle deu vivas e aplausos
debeuno confundir con algún “ravachol”. Á nova, tan ofensiva para Otero,
retrucoulle a Irmandade Galeguista a través dun escrito asinado por Cuevillas
(vicepresidente) e Monxardín (secretario), no que, autorizados por don Ramón,
“podemos asegurar que carece en absoluto de fundamento a noticia publicada
pol-o diario “Galicia” desta cibdade, respecto a súa suposta disconformidade co
contido de unha folla qu´il firmou e que recientemente se repartiu n´Ourense”.
Publicado no suplemento “Coñecer” de Nós-diario do 1/10/2022
Déixovos os enlaces das eanteriores entregas da serie
https://pedogalinheiro.blogspot.com/2022/06/ribadavia-e-o-carballino-apoteose-de.html
https://pedogalinheiro.blogspot.com/2022/05/preparativos-da-tourne-ourensa-de-calvo.html
https://pedogalinheiro.blogspot.com/2022/03/entre-farsa-e-traxedia-tournee-galega.html
Ningún comentario:
Publicar un comentario