 |
| Sala de inhalacións. Ao fondo o director Lope Valcárcel |
Carecemos de datos
fidedignos para establecer unha relación entre a alleación do balneario e do lavadoiro coa nova que insire o
Eco de Santiago poucos días despois
da publicación do acordo para celebrar a poxa. Rememoremos con brevidade o
proceso temporal: acordo do “Real Consejo” (19/12/1894); acordo do pleno municipal (9/2/1897);
publicación no boletín provincial (4/3/1897); resolución da poxa o 29 do mesmo
mes e ano.
A prensa fíxose eco do
incendio, ocorrido o 11 de marzo de 1897, unha semana despois de que o concello
acordase poñer o balneario en almoeda, na casa do alcalde Edelmiro Valdés. Aínda
que “fue sofocado inmediatamente” o xornal non deixa de sinalar que o xulgado
instruía dilixencias por “crerse que el siniestro fue intencionado”[1].
O vello balneario e mais o
predio que se lle engadiu non tardaría en venderse por sete mil duros, só 2.000
e pico pesetas máis que o prezo de saída da poxa[2]. O acordo semellaba
pechado de antemán.
Mentres, a concorrencia de
ilustres da vida política ou relixiosa non se detiña. Se antes citamos o “liberal” Riestra, agora tocaba a quenda do
“conservador” Besada[3]
que chegou para tomar as augas en agosto dese ano, 1897; mentres, polo setembro,
facíao o excelentísimo sr. bispo de
Ourense[4].
Os novos propietarios queren
tirarlle rendemento ao investimento e coidan que os beneficiaría ampliar a
temporada de baños, comezándoa o 10 de xuño e prolongándoa ata o 15 de outubro.
Para que lla concedan argúen que así favoreceríase
a concorrencia dos campesiños, pois a tempada oficial (de 1 de xullo a 30 de
setembro) coincidía cun período moi atarefado para as xentes labregas. Non
tardaron en conseguir a autorización do gobernador, aínda que tampouco en
solicitar o regreso ao calendario anterior ao decatarse de que o escaso aumento
no número de “agüistas” non compensaba os gastos de apertura[5].
O investimento comprometido estábase
a realizar e o moderno edificio prevíase concluír, como así foi, para a tempada
de augas de 1900. O xornal compostelán El eco[6]
recolle o relato do acto inaugural, así como unha descrición do edificio:
Suntuoso y
elegante, el edificio es una verdadera obra maestra, cuyo coste se eleva a unos
treinta mil duros.
Es de
sillería, estilo románico y su fachada mide 52 metros de largo por seis de
alto. Se han empleado en la construcción dos años aproximadamente, trabajando
de ordinario un número de obreros que oscilaba entre treinta y cuarenta.
Las
instalaciones interiores están hechas con gran precisión, no habiéndose echado
de menos precepto alguno de cuantos indican las ciencias físicas para este
género de establecimientos.
En los bajos
del edificio se halla toda la maquinaria; en el principal están los depósitos
de agua caliente; en el segundo, los de agua fría; y en el tercero, o sea en la
torre, el depósito de alimentación de los demás distribuidos por las galerías y
departamentos.
O edificio bendiciuno, en
nome do bispo, o maxistral cóengo Bernardo Carrascal, acompañado polo párroco
Crisanto Fernández, en presenza do alcalde Crisanto Cea, o farmacéutico Sr.
Sieiro, o médico Antonio García Espinosa e outros colegas de profesión e unha
ampla representación da prensa, na que figuraba o futuro crego Basilio Álvarez.[7]
 |
| Sentados, de esquerda a dereita, Jesús García Espinosa, administrador; César Pereira Munín e, coidamos, o médico e irmán do administrador, José. De pé, Tomás Castro Mosquera e o director Valcárcel. (J. Pacheco, c.1901-1902) |
A quenda dos discursos
abriuna un dos propietarios, Jesús García Espinosa, e o director, o médico Lope
Valcárcel Vargas[8].
Este último gabou os promotores por fuxir do “venal caciquismo que todo lo
corrompe, degrada y aniquila”. Tomaron tamén a palabra o doutor Carrascal e os
tamén médicos ourensáns Enrique Otero e José Rionegro. O farmacéutico Sieiro
resaltou que as melloras realizadas na vila se deben unicamente aos seus fillos
que fixeron “la historia de Carballino en los cincuenta últimos años”. Pechou
os relatorios outro dos propietarios, César Pereira Munín.
Ademais deste último e o
mencionado Jesús García Espinosa, administrador do balneario, eran tamén
propietarios o irmán médico deste, José, e mais Tomás Castro Mosquera.
Publicado en Badalnovas 29 de agosto de 2020
[3]Augusto
González Besada (1865-1919). Ministro de facenda, de gobernación, de fomento;
gobernador civil e presidente da deputación de Pontevedra; deputado case
permanente pola circunscrición que lle cadrase. Conservador da facción
“maurista”. Ao falecer “deixou” no seu sitio de deputado o seu fillo Carlos, que prolongou durante anos o
dominio familiar do aparato conservador na provincia de Pontevedra. Se Afonso
XIII premiou os servizos de Riestra cun marquesado, a Besada concedeulle un
condado, o de González Besada.
[7]Os
medios citados son os ourensáns: El Miño,
El eco de Orense, El ribadaviense; Época de Madrid e os vigueses: Faro
de Vigo, La concordia e El independiente. Basilio Álvarez representaba
a La nueva época de Ourense.
Ningún comentario:
Publicar un comentario