domingo, decembro 20, 2020

O miradoiro. Polo Avieiro de dona Emilia (22)

 

Casa de Banga


Non lembro ben se  era vespa ou lambreta. Coido que a primeira, pois a segunda dáme máis que é unha conexión neuronal inducida por Antonio Zambujo; ben saben os amantes da súa música, da súa voz e do seu xeito de dicir: “Vem dar uma voltinha na minha lambreta/Eu juro que eu guio devagarinho/Tu só tens de estar juntinho/Por razões de segurança/E se a estrada nos levar/Noite fora até ao mar/Paro na beira da esperança/Com a luzinha a alumiar”. Así que deixémolo en vespa.

Tampouco recordo con precisión a súa cor, aínda que, iso si, era clara; quizais azul celeste como a camisola do Celta ou verde irlandés como a do Arenteiro. Non son quen de concretar o detalle. O que si son capaz é de evocar con precisión aquel home de corpo grande sobre a minúscula “scooter”, daquela ninguén sensato, agás algún “mod” infiltrado, se atrevería a empregar tal barbarismo. Acordo os seus enormes pés en ángulo agudo coa motiño, asemellando as ás dun paxaro a voar. Evoco a súa grandura física, o seu enorme sorriso  e a permanente amabilidade coa que percorría a vila dun recanto a outro, levando telegramas; en ocasións con novas non alegres. Lémbroo, en Espiñedo, comandando dende o medio centro os seus compañeiros e coas medias caídas; daquela non debían ser obrigatorias as caneleiras. Morreu novo. O Carballiño soubo honrar o seu nome poñéndollo ao pavillón de deportes.

Un verán andei de substituto dos tres carteiros que había daquela (o Vilela, o Virolas e o señor Antonio) e trabei conversa con el. Algúns anos máis tarde, pedinlle que nos abrise a casa de Banga, pois deveciamos por coñecela. Non lembro cal era a súa relación coa propiedade dos Quiroga. A casa estaba xa en moi mal estado: táboas rotas, cristais esnaquizados, pasamáns enferruxados...

Mentres deixabamos escorregar os ollos polos cavorcos cara ao Barón, Fonteantiga ou Gomariz, ou atoutiñabamos cara a Riobó, Anllo ou San Clodio, co seu sorriso permanente contounos dúas maldades da Bazán, que os veciños repetían. Seica, naquel balcón tiña uns potentes anteollos para axexar as vendimadoras por se lle roubaban os acios ou lle manducaban as uvas; con este mesmo fin seica lles facía cantar todo o tempo: “Iste cantar da vendima éche un cantar vendimeiro/ iste cantar da vendima trouxérono do Ribeiro / ailalara, ailalará .../ Vendima, vendimadoira, na vendima do meu pai/ que o viño vai na cabaza e o pan na cestiña vai,/ ailalara, ailalará .../”. En casa de pobres ou de cotrosos cantábase: “Vendima, vendimadoira, na vendima do teu pai,/ heiche de come-las uvas, que outra cousa non cha hai/ ailalara, ailalará ...”. Non era o caso da dos Quiroga, que era de fartura.

Azotea sobre a bodega da casa de Banga



    Non lembro ningún obxecto que puidese ter relación con dona Emilia, pero o “catalejo” de pirata, alí estaba. Ao mellor por ser famosa, pero as maldades non llas botaban aos Quiroga, nin a súa nai, senón á  escritora; quizais tamén por ser muller e forasteira.

Xa daquela dérame arrepío entrar na casona estragada. Agora, corenta anos despois, cando todas as bágoas pola destrución sistémica do patrimonio xa están esgotadas e a incuria institucional nin chama a atención, abaneoume aínda o vela convertida nun cortello, iso si, de porcos celtas. Non haberá quen terme deste desleixo, quen bote man deste balcón do Ribeiro, apelativo en disputa con outras casas grandes e bodegas dos novos tempos, deste “mirador de la condesa”, como lle apuxo Álvaro das Casas[1]? En verdade o máis florido do  recente patrimonio construído do país non pode aspirar máis que a converterse nun monte de táboas colgantes, balcóns enferruxados, fiestras sen cristais e teitos afundidos para acoller piaras de fociños longos?

Dende o miradoiro da casa de Banga


A aquela casona de Banga, entrefebrada, para fins literarios, con elementos doutras casas grandes parecidas, trasladou dona Emilia gran parte dos personaxes de El cisne... Foi pola vendima, pois “La parra se ha vestido de púrpura y oro, pero ya va soltando lentamente parte de su rico ornato, como la desposada sus velos al pie del tálamo” e cando o concello sinalou o inicio da colleita, mesmo tras o remate das festas do setembro.

Vista posterior da casa de Banga


Alá foron as forzas vivas vilamortás en conxunción de poderosos e procesión festiva, convidadas, segundo era tradición, polo aristócrata Méndez de la Vides. Os curas e conservadores engaiolados polo mordomo, os aristócratas polo propio Méndez e os progresistas polo deputado e ex-ministro. O señor de Las Vides, con escudo  nobiliario de cinco follas de parra e unha cabeza de lobo degolada, aínda sanguenta, era o muxidor electoral do don Victoriano, o deputado casado coa súa sobriña, Nieves, filla dun segundón, con posto de relevo na maxistratura cortesá.

Dende alí non só se miraba a paisaxe, tamén se controlaba o distrito.

 

Publicado en Badalnovas 19/12/2020

 

 



[1] Álvaro das Casas; “Por el Avia arriba” en  El pueblo gallego, 8/8/1935

Ningún comentario:

Publicar un comentario