Desde
que faltaba meu avó, entre o bacallau e a misa do galo o meu tío-avó Nilo púñase relembrador. As
xeadas do tempo facíannos abandonar o comedor grande e agocharnos na cociña á quentura
da bilbaína. Acougaba, case no centro da enorme mesa de albanelería, xusto á
altura do tiro, e falaba co sosego de quen se sabe escoitado tras o tino de
deixar falar a quen algo tivese que dicir. Dunhas chácharas noutras, o meu
tío-avó ía bater sempre, noiteboa tras noiteboa, co tío José de Quinteiro.
O
que non entendo era por que lle chamaban tío, xa que aínda que levaba o noso
apelido non partillaba sangue con nós. Era doutra casa, a da de Quinteiro; a
nosa era a de Estrela; aínda cando a bisavoa fose tamén Quinteiro. Cousas que
se perden.
Como
moitos da contorna, cando era ben novo, hoxe diriamos un neno, reclamouno un
medio-irmán, por parte de pai, que marchara había anos para a Arxentina. Era
moi, moi neno, dicía meu tío-avó. Ben o lembraba porque o noso avó, un rapazolo, acompañara a nai e o viaxeiro a Vigo. Ter que quedar na casa e a
envexa aínda llo facían recordar, tantos e tantos anos despois. O voso avó,
dicía, contoume todos os detalles, unha e outra vez, do acompañamento, incluída
unha descrición polo miúdo tanto da pensión, nunha rúela que embocaba na praza
da Princesa, como da fermosura das mozas que enchían os baldes na fonte.
Pasaron
moitos anos. Veu a guerra. Pasaron despois aínda moitos anos. Morreu a nai do
americano e aínda pasaron anos. Un día sóubose que o tío José viña cobrar a
herdanza. A nova non sentou nada ben na casa de Quinteiro, pero foi todo un
acontecemento na aldea, na parroquia e na redonda. O meu tío avó comezaba entón
coa literatura e deleitábase na descrición física do personaxe, en especial nos
vestires elegantes e no chapeu co que coroaba a testa.
Ao
rematar comezaba a demolición do visitante. Primeiro endosáballe o conto do
angazo. No meu lembrar era unha chanza que se facía dos americanos e non coido
que lle acontecese ao tío José. Por se non lembran a burla; seica a un
americano de visita non lle acordaba nin papa da lingua que mamara e andaba
todo o tempo preguntado “y como se llama esto que no me acuerdo”. A xente
educada ía poñéndolle a memoria entre visita e visita. Era contra o remate de
agosto, nun prado andaban a apañar a herba. Outra vez o como se chama isto e o como
se chama aquilo. Íanlle dicindo, isto “gadaña”, aquilo “angazo”... Nunha
reviravolta pisou un angazo que alguén deixara no chan que lle bateu nos
nefres, mentres agarraba as ventas ía dicindo “angazo, anguizo y el nabo que te
hizo”. As risadas eran gloriosas; máis coido que era unha maldade do meu tío-avó
Nilo, retorto como el solo.
O
que si foi certo é que ao tío José, cando arranxou os papeis en Buenos Aires,
debeulle parecer máis aquelado poñer o apelido en fino, para disimular. Así que
o Quinteiro virouno a Quintero, e ficou tan pancho. Agora empezaba o calvario
de avogados, notarios, rexistradores e demais para demostrar que a herdanza era
súa. Contaba co apoio da familia e dos veciños que afirmaban ante as diferentes
autoridades que era quen dicía ser, pero que se non podía cobrar a herdanza,
pois non podería, que se lle ía facer.
Aínda
que a herdanza non era moita, o tío José, que non debía andar sobrado,
insistiu, prolongou a estancia ata
cobrala e marchou no enceto do ano novo para o seu país. Nunca máis se soubo.
Era
nesa cando o tío-avó remataba o conto e co personaxe. Dicía que naquela
noiteboa, despois de papar o bacallau con coliflor, baixar unhas cantas xerras
de tinto de Cabanelas e abrandar o turrón con caña do Ulla, foron botar un pito
no airado da parte nova da casa que andaba a erguer meu tío.
Alí,
nunha noite fría e estrelada, o tío José, co cigarro na man, abaneando para un
lado e para outro, albiscando ao lonxe, ceibou un suspiro e dixo: ai!... esta
nosa terriña.
O
meu tío-avó, aclaroulle, que va ho, isto é unha terraza.
Luns, 24 de decembro de 2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario