 |
| Casa dos Quiroga en Quintela, Catasón, Lalín |
O
herdeiro dos Quiroga, home discreto e
pouco gustoso de saír nos papeis, quizais en contraste co permanente “relumbrón”
da súa dona, saíu de Compostela cara ao Carballiño nos primeiros días de 1899[1]. Detívose na casa de
Quintela, en Catasós. Sabemos tamén que nos primeiros de marzo daquel ano
continuaba na casa materna, agardando polo seu mordomo de Arnois. Pero este non
chegou no día acordado.
 |
| Eira e horreo da casa de Quintela en Catasós |
O que
aconteceu coñecémolo bastante ben. O administrador das propiedades dos Quiroga
nas terras ullás, Manuel Méndez Rodríguez, ex cabo da garda civil e ben
coñecido na zona por ser ata había pouco comandante do posto do benemérito
corpo de Ponte Ulla, saíu da súa casa un deses días, o 3 ou o 4 de marzo, ás
catro da mañá para reunirse con don José en Quintela, entregarlle 2.520 pts. en
metálico e informalo do estado das súas propiedades. Na altura de Valboa, no
lugar da Garela, cando se achegaba á estrada de Ourense en dirección a Lalín,
saíronlle ao paso catro homes, dous deles a cabalo. Déronlle o alto, pero o
afouto ex garda civil, lonxe de intimidarse,
despachounos cun “atrás miserables!” ao tempo que tiraba de revolver e a
emprendía a tiros.
 |
| Entrada ao cuberto da casa de Quintela |
Segundo
nos conta o redactor de El eco de
Santiago estendeuse a alarma porque “de poco tiempo a esta parte” se
“suceden en Galicia los robos y atentados” que denotan non só “el propósito de
robar” senón tamén “inclinacións criminales”. Este sería o caso, pois o varudo
administrador bateu cuns decididos asaltantes que se chimparon sobre el, aínda
que seguise a disparar. Segundo o xornalista algún dos atracadores debeu
resultar ferido. Pero un dos tiros dos mesmos “hizo blanco en la tetilla izquierda
del sr. Méndez. La bala salió por la espaldilla”. Os salteadores prenderon o apoderado,
pasáronlle unha corda de nó corredizo polo pescozo coa que lle ataron tamén os
pes a unha árbore e fuxiron cos 10.080 reais.
 |
| Pombal na casa de Quintela de Catasós |
Pouco
tempo despois unhas mulleres que pasaban polo lugar escoitaron os berros e acudiron
no seu auxilio; lograron ceibarlle os pés, pero o pánico dominábaas e non eran
quen de desfacer o nó, polo que tivo que facelo o mesmo ferido con gran
esforzo.
Unha
vez liberado foi quen de achegarse ata a casa de José Buela, distante uns 300m,
a pedir axuda. Eran sobre as cinco da mañá. O propietario prestoulla, aínda que
no primeiro momento non se decatou de quen era ata que o mordomo de José
Quiroga lle dixo: “Deme auxilio Buela que me quedo sin sangre”.
Procuroulle
cortar a hemorraxia, pero como o estado do ferido era cada vez máis grave
dispuxo que lle administrasen os santos sacramentos. A este fin acudiu o
párroco de Arnois. Non tardou tampouco en chegar o xuíz da Estrada que iniciou a
instrución de dilixencias e a tomar algunhas decisións que o redactor considera
prudente non difundir pero gabadas polas xentes da contorna. Deduce o redactor
que non era este o único delito dos asaltantes e que debían ser coñecedores da
importante cantidade de diñeiro que levaba o ferido.
Dous
días despois El eco de Santiago
achéganos novas do ferido que seguía na casa do seu amigo Buela, asistido polo
médico e coa esperanza de que se salvase. Mentres a garda civil de Ulla e A
Estrada realizaba múltiples pescudas encamiñadas a atopar os criminais, que eran,
os catro, do Carballiño. A dous deles coñecíaos ben o ex cabo. Un deles, alcumado
“Candán”, percorría as feiras da contorna vendendo “medias unas veces y otras jamones”.
Outro, ou quizais o mesmo “Candán”, dos supostos
autores foi capturado preto da fronteira portuguesa, aínda que, nesta ocasión,
o periódico sitúa a Méndez como apoderado de Eduardo Quiroga, quizais por ser
este máis coñecido tanto pola súa actividade mundana como pola súa
participación na vida política.[2]
Daquela
os medios de comunicación non só eran escasos senón pouco efectivos na difusión
masiva das desgrazas polo que, segundo o cronista, máis de cincocentas persoas
acudiron á casa do Buela para saber do estado do ex garda civil. Cara a finais
de mes o ferido estaba case restablecido, pero seguía na casa onde o acolleran,
mentres os medios impresos gababan a actitude solidaria do José Buela Rivas[3].
[2]Gaceta de
Galicia. Diario de Santiago, 30/3/1899; La idea democrática: diario democrático en
Lugo, 30/03/1899.
[3]Ver El eco de
Santiago, 5 /3 e 7/3/ de 1988; La
correspondencia gallega, 7/3/1899; Gaceta
de Galicia. Diario de Santiago, 29/3/1899 e La idea moderna. Diario de Lugo, 07/03/1899.
Ningún comentario:
Publicar un comentario