 |
| Juan Manuel Castuera. Último tren, 1946 |
O
outro día, compartindo unha bebida refrescante na casa duns amigos da vida,
tras unha esgotadora xornada de manxares bravús e ollares entre mestas néboas, fóronseme
os mirares cara a unhas copias de fotos de J.M. Castuera .Téñenas penduradas no
salón. Son de mediados dos corenta do pasado século. Dúas poderiámolas
denominar mariñas, tiradas, coido, en
Panxón; outra duns lanzais bidueiros, seica tomada entre Donas e Mañufe. A
cuarta, a que acompaña este retallo.
A
conversa derivou acerca do fotógrafo familiar, na distancia, da parella amiga.
Apañamos, na súa biblioteca, o catálogo da exposición España, ayer y hoy. Escenarios, costumbres y protagonistas de un siglo
que no ano 2000 organizou a sociedade Estatal Nuevo Milenio, dependente do
Ministerio de Educación e Cultura, e o Museo Reina Sofía. Estabamos na
efervescencia do “aznarato” e a riqueza
saíanos polas orellas a costa de vender o que era público aos amigos.
No
inventario recóllense tres imaxes do fotógrafo gondomarés. Esta que recollemos, recortada por
ambos laterais, emprégase, moi ampliada, como gardas do libro.
A exposición organizouse en ciclos de xeración, cada 25 anos. No primeiro
1900-1925, non hai ningún fotógrafo galego. Nos outros están, a vista de
paxaro, Lobato (unha serie), Vieitez (3 fotos), Castuera ( 3 fotos) e Ferrol
(1).
O
contraste entre o país da imaxe de Castuera e a de Ferrol é evidente. Trátase
do mesmo? Ou quizais son simples ollares dunha mesma realidade. A fotografía é
un dos máis poderosos soportes da nosa
memoria sentimental, da nosa maneira de ver o mundo, de situarnos ante
el, de interpretalo, e, en consecuencia,
de actuar para transformalo.
A
foto de Castuera sorprendeume pola modernidade que representaba en contraste
coa miña flaubertiana “Education sentimentale”. Un mundo de múltiples
locomotoras fumegantes, de férreas liñas ferintes, de espazos abertos e carbón
cheirento, de néboa industrial no ceo e a cidade ao fondo, entrambilicada no
outeiro do monte forte. Aló polo 1946. Ben merecería a pena que a imaxe fose de
medio século antes; era o que había, mais, quizais, furtámonola a nós mesmos.
 |
| Manuel Ferrol. Despedida no porto da Coruña, 1951 |
Pola
contra a fotografía de Ferrol absorbeu a visión do país. Atrapouna ata
identificarse coa nación absoluta. Ratificou a pervertida imaxe rosaliana: este
vaise e aquel vaise, choroso; desgarrada imaxe no porto da Coruña, un
quinquenio despois da de Castuera. De feito no catálogo, aínda que só hai cinco
anos de diferenza, figuran en cadansúa xeración.
A
de Ferrol construíu o discurso da nación tanto para os que crían nela como para
quen a ignoraba; expresaba un país
derrotado.
A
de Castuera ficou fixada na estética descoñecida; no país desmitificado que
tamén foi.
Domingo,
21 de xaneiro de 2018
Ningún comentario:
Publicar un comentario